CCF20091012008

Zarys przedmiotu biojurysprudencji 13

gii. Zmierza do postrzegania przejawów życia na wszystkich jego poziomach i u różnych jednostek - od mikrojednostek w formie komórek aż po makroje-dnostki w formie ludzkości. Zróżnicowanie poziomów i jednostek życia uwidacznia istnienie wielu szczegółowych ontologii jako podstawy jednej ogólnej ontołogii. Gdy ontologia, jako składnik filozofii, swoimi opisami życia rozwija jego taksonomię, to nauka określa relacje między różnymi przejawami życia, opierając się na procesach ich mierzenia. Zarówno jednak ontologia, jak i nauka są przydatne biojurysprudencji, jeśli zgodnie opisują życie jako różne sposoby realizowania się i procesy istnienia od momentu poczęcia aż do śmierci. Zgodność ta zanika w poszukiwaniach głównej zasady życia; religie dostrzegają ją w duszy, witaliści w sile życiowej, materialiści w materii, językoznawcy w pojęciach wyrażających życie, informatycy w artefaktach z ich własnymi cyklami życia nienaturalnego.¹

Brak jednej powszechnie akceptowanej definicji życia nie kłóci się z utrwalonym przekonaniem, że „najważniejszą jego cechą jest ciągła wymiana materii i energii między żywym organizmem a jego otoczeniem oraz zdolność do replikacji, powielania się czy też rozmnażania [...] konieczny jest stały wkład wysiłku ze strony organizmu [...]. Istotną cechą życia, wywodzącą się z procesów metabolicznych, jest zdolność organizmów żywych do utrzymywania wyższego poziomu uporządkowania, a więc niższej entropii niż otoczenie, kosztem zużycia energii. Należy zwrócić szczególną uwagę, czy używa się pojęcia życia w charakterze rzeczownika, na określenie procesu, czy też przymiotnika, na określenie własności obiektu, gdyż pojęcia te są definiowane i rozumiane nieco inaczej".² Każdy organizm żywy charakteryzuje: odżywianie, oddychanie, wzrost, rozwój, samoistny ruch, pobudliwość w sensie reagowania na bodźce, rozmnażanie i wydalanie. Ze względu na poziomy organizacji wyróżnia się życie: komórkowe, organizmalne, społeczne. Dla biojurysprudencji istotne jest pogłębienie tych rozróżnień poprzez wyodrębnienie życia człowieka, z jego życiem duchowym, psychicznym, emocjonalnym, umysłowym, społecznym, od życia zwierząt i życia roślin.

Życie człowieka to „wszystko obejmująca totalność", jak zauważył znany filozof niemiecki.³ Owa totalność jest złożona z życia cielesnego i życia duchowego z jego dziedzinami życia psychicznego, emocjonalnego, uczuciowego, umysłowego, intelektualnego, społecznego. Wprawdzie o swoim losie życiowym decyduje przede wszystkim dojrzały człowiek, jednakże

1

   Szerzej np. A. Siemianowski, Wartości i sens życia z punktu widzenia ontologicznego, tekst dostępny w Internecie.

2

   Życie - Wikipedia, wolna encyklopedia, http://pl.wikipedia.org/wiki/Życie

3

   G. W. F. Hegel, Zasady filozofii prawa, Warszawa 1969, s. 87.