CCF20091108025

192 PSYCHOLOGIA PRACY I ORGANIZACJI

Przegląd działań interwencyjnych skierowanych przeciwko stresowi zawodowemu

Poziom/cel	Rozpoznanie	Prewencja pierwotna	Prewencja wtórna	Leczenie	Rehabilitacja
Organizacja	Audyt dotyczący stresu zawodowego	Poprawianie treści i środowiska pracy; Planowanie czasu; Rozwijanie kadry menedżerskiej; Firmowe programy poprawiania kondycji fizycznej i stanu zdrowia; Zarządzanie karierami	Antycypacyjna socjalizacja; Zarządzanie przepływem informacji, podejmowaniem decyzji i konfliktami; Rozwój organizacji	Instytucjonalizacja usług na rzecz zdrowia i bezpieczeństwa pracy; Programy pomocy dla pracowników	Outplacement (reorientacja zawodowa)
Jednostka/ organizacja	Indywidualna obserwacja	Zarządzanie czasem; Szkolenie w zakresie umiejęt-^: ■ nośoi interpersonalnych; Kształtowanie realistycznego wyobrażenia o pracy; Utrzymywanie równowagi między pracą a życiem osobistym	Koleżeńskie grupy wsparcia; Coaching i konsultacje; Planowanie kariery	Specjalistyczne poradnictwo i psychoterapia	Indywidualne wskazówki i pomoc
Jednostka	Autoobserwacja	Dydaktyka radzenia sobie ze stresem; Promowanie zdrowego stylu życia	Techniki poznawczo- -behawioralne; Relaksacja

Ponadto, interwencje skierowane przeciwko stresowi zawodowemu mogą służyć pięciu celom:

® Rozpoznaniu (czyli wczesnemu wykrywaniu stresorów zawodowych i reakcji stresowych).

• Prewencji pierwotnej (czyli osłabianiu stresorów zawodowych).

• Prewencji wtórnej (czyli zmienianiu sposobów, w jakie pracownicy reagują na stresory zawodowe).

• Leczeniu (czyli terapii osób, które odczuwają poważne skutki oddziaływania stresorów zawodowych).

• Rehabilitacji¹ (czyli planowanemu powrotowi jednostki do poprzednio wykonywanej pracy).

Poziomy i cele działań interwencyjnych skierowanych przeciwko stresowi zawodowemu można połączyć i przedstawić w postaci tabeli klasyfikacyjnej, która stanowi podstawę dalszych rozważań nad różnymi podejściami do interwencji (zob. tabela 7.4; bardziej szczegółowy przegląd znajdziesz w: Ivanchevich, Mat-teson, Freedman, Phillips, 1990; Burkę, 1993; Ross, Altmaier, 1994; Murphy, 1996).

Zauważmy, że rehabilitacja z definicji wykracza poza poziom jednostki, w tym sensie, że zawsze uwzględnia się w niej relacje jednostki z organizacją. Dlatego pole jednostka/rehabilitacja w tabeli 7.4 jest puste. Pole jednostka/leczenie również pozostaje niewypełnione, ponieważ w tej książce koncentrujemy się na problemach związanych z pracą, zatem ogólne omawianie psychoterapii i poradnictwa wykraczałoby poza jej zakres.