CCF20100503056

122 Wybrane typy roślinności

Zb. ruderalne wieloletnie (Leonuro-Ballotetum)

CH

H

Zb. dywanowe

Zb. ruderalne krótkotrwale (Sisymbrietum sophiae) H G

(Lolio-Plantaginetum) G ^{T CH}

H

Zb. segetalne (Papaveretum argemones) G

Ryc. 42. Spektra biologiczne wybranych zbiorowisk synantropijnych (oryg.)

Ch - chamefity, H - hemikryptofity, C - geofity, T - terofity. Znaczenie grup gatunków wyrażono procentowym udziałem w pokrywie roślinnej 6.6.2. Roślinność segetalna

Współcześnie w krajobrazie Wielkopolski obszary rolnicze stanowią bardzo istotny element. Użytki rolnicze zajmują do 75% powierzchni i są to przeważnie grunty orne (blisko 60%). W strukturze zasiewów dominują uprawy zbożowe.

Pospolitym zbiorowiskiem segetalnym w regionie jest zespół maku piaskowego Papaveretum argemones [punkt terenowy 7], Jego fitocenozy towarzyszą uprawom zbóż ozimych, głównie żyta, rzadziej pszenicy, jęczmienia czy pszenżyta. Płaty tego zbiorowiska wykształcają się na polach o zróżnicowanej trofii. Są to gleby piaszczyste, piaszczysto-żwirowe i piaszczysto-gliniaste. Zawsze są to siedliska

L-P    L-B    S.s.    P.a.    S-E    G-S

Ryc. 43. Udział antropofitów w wybranych zbiorowiskach synantropijnych (oryg.) Zbiorowiska ruderalne: L-P - Lolio-Plantaginetum, L-B - Leonuro-Ballotetum, S.s. - Sisymbrietum sophiae.

Zbiorowiska segetalne: P.a. - Papaveretum argemones (uprawy zbożowe), S-E - Sperguio--Echinochloetum (uprawy okopowe), C-S - Galinsogo-Setarietum (uprawy ogrodowe). Znaczenie grup gatunków wyrażono procentowym udziałem w pokrywie roślinnej

stosunkowo suche i ciepłe. W strukturze pionowej zespołu zaznaczają się dwie warstwy: zielna (zróżnicowana na trzy podwarstwy) oraz mszysta. Warstwę najwyższą, obok rośliny uprawnej, tworzą najczęściej: Apera spica-venti, Centaurea cy-anus i Agrostemma githago. Budujące ją chwasty osiągają wysokość zbóż, a niekiedy je przewyższają. W warstwie środkowej obserwuje się m.in.: maki Papaver argemone i P. dubium, Lithospermum arvense, Anthemis arvensis oraz wyki V7c/a angustifolia i V. hirsuta. Najniższa i zarazem najbogatsza w gatunki warstwa roślin zielnych osiąga wysokość do kilkunastu centymetrów. Przeważnie są to pospolite chwasty (Polygonum convolvulus, Stellaria media), a nazwy gatunkowe wielu z nich brzmią „arvensis", czyli „polny" (Anagallis arvensis, Myosotis arvensis, Sina-pis arvensis, Veronica arvensis i Viola arver>sis). Udział mchów jest niewielki, a często brak ich zupełnie. Papaveretum argemones jest zbiorowiskiem dość bogatym florystycznie. Przeciętnie w jego fitocenozach notuje się 20 gatunków, a pełna lista florystyczna zespołu obejmuje ponad 70% flory chwastów występujących w uprawach zbóż ozimych Wielkopolski.

Gatunkami charakterystycznymi Papaveretum argemones są: Arabidopsis Tha-liana, Papaver argemone, P. dubium i Veronica triphyllos.