CCF20131029006

46 Edytorstwo. Jak wydawać współczesne teksty literackie

Jana Józefa Lipskiego, którego celem jest ukazanie przemian związanych z Październikiem 1956 z perspektywy późniejszego organizatora opozycji w PRL). Z drugiej strony (szczególnie dotyczy to literatury autobiograficznej -dzienników i korespondencji) spadkobiercy lub edytorzy, chcąc uchronić godność innych osób lub samego autora, opuszczają zbyt intymne miejsca, np. zawierające szczególnie osobiste opisy, insynuacje, epitety itd.

Ważne jest umiejętne dobranie ekscerpowanego fragmentu, tak aby nie był on zbyt krótki i aby nie pozwalał, mimo nominalnego opuszczenia, zrekonstruować jeśli nie faktycznej, to przynajmniej intencjonalnej treści. Przykładowo: w wydaniu listów pisarzy do Mieczysława Grydzewskiego edytor opuszcza jedynie pojedyncze słowa. Kiedy jednak czytamy zdanie z listu jednego z pisarzy: „w plebiscycie ucieszyło mnie, że ta (...) Kuncewiczowa stanęła na szarym końcu”¹, to doskonale zdajemy sobie sprawę, co autor miał na myśli. Skoro zaś edytor informuje nas w nocie wydawniczej: „w niektórych listach [...] występuje spora ilość inwektyw i epitetów kierowanych pod adresem różnych osób. Najostrzejsze z nich oraz informacje o charakterze osobistym zostały opuszczone [..,]”², to w opisanej sytuacji należałoby albo opuścić całe zdanie, albo dodać do opuszczenia słowo „ta”.

Sztuką podobną do ekscerpowania jest umiejętne cytowanie (w przypadku edytora - w nocie edytorskiej, w przypisach lub w komentarzu). Zawsze trzeba użyć cudzysłowu oraz podać źródło cytatu (adresy bibliograficzne podajemy zaś według przyjętej przez siebie - lub wydawnictwo - zasady). Cytaty należy umieszczać w cudzysłowie.

Adres bibliograficzny (opis bibliograficzny, notka bibliograficzna, przypis bibliograficzny) - zbiór danych pozwalających jednoznacznie zidentyfikować publikację, do której się odnosimy, np. w formie W. Gombrowicz, Ferdydurke, PIW: Warszawa 1957 (inicjał imienia i nazwisko, tytuł kursywą, wydawca: miasto wydania i data roczna).

Możliwe są oczywiście inne sposoby zapisu adresu bibliograficznego, ważne jest tylko, aby stosować przyjętą konwencję konsekwentnie w całej publikacji. Wydawnictwa i czasopisma mają zwykle ustalone zasady, które regulują

Z listów do Mieczysława Grydzewskiego 1946-1966, wybór, wstęp i oprać. R. Habielski, Londyn 1990, s. 196. [Edytor używa tu symbolu (...) do oznaczenia ekscerpowania, a symbol [...] oznacza miejsce nieczytelne - co może być nieco mylące dla czytelnika].

[R. Habielski] Nota wydawnicza, w: Z listów do Mieczysława Grydzewskiego, s. 9.