CCF20131029028

68 Edytorstwo. Jak wydawać współczesne teksty literackie

prowokatorów Henryk Batuta przetrwał w wikipedii aż 15 miesięcy. W tym czasie hasło skopiowali autorzy innych stron internetowych i dziś wyszukiwarka Google wylicza 115 miejsc w sieci, w których pojawia się fikcyjny rewolucjonista. Biogram skopiowali m.in. autorzy niesławnej «listy Żydów i osób pochodzenia żydowskiego», którzy umieścili Batutę obok największych znakomitości w kraju, a nawet dopisali od siebie, że «mordowal katolików»⁶⁷.

Co więcej, mistyfikatorzy umieścili w internecie zdjęcie ze sfałszowaną nazwą ulicy jako dowód istnienia Henryka Batuty. Fotografię tę przesłano do Wikipedii, kiedy redaktorzy encyklopedii zaczęli weryfikować zgodność hasła z prawdą⁶⁸.

Sprawa „Henryka Batuty” nie podważa jednak wiarygodności czy to samej Wikipedii, czy internetu jako źródła informacji w całości. Powinna nauczyć nas jednak ostrożności w korzystaniu z internetu jako jedynego i pewnego źródła informacji. Rozwiązaniem nie jest też porównywanie różnych stron internetowych - nie wiemy bowiem, czy strony te nie były nawzajem kopiowane. Na przykład istnienie Henryka Batuty do dziś można „potwierdzić” na innych stronach⁶⁹, a wyszukiwarka odnalazła blisko 3 tysiące stron, na których została wspomniana ta fikcyjna postać.

Oczywiście, można zauważyć, że „zwandalizowany [tj. będący owocem świadomego wprowadzania w błąd - przyp. ŁG] tekst jest zwykle łatwo rozpoznać, więc szansa, że ktoś zostanie przez niego wprowadzony w błąd jest niewielka. Teksty zmieniane przez fanatyków są również dość łatwe do rozpoznania, gdyż ich język i treść znacznie odbiegają od neutralnego punktu widzenia [neutralny punkt widzenia - brak ocen emocjonalnych]”⁷⁰.

Wikipedia jest encyklopedią, w której każdy, nawet nie mając tam konta, może dokonywać zmian. Umożliwia to niestety umieszczanie w niej (lub modyfikowanie) haseł w taki sposób, aby były niezgodne z prawdą. Jednocześnie jednak daje możliwość umieszczania hasła każdej osobie, która tylko chce wnieść twórczy wkład w powstanie tego zbioru. Zwiększenie wymagań skutkuje zawsze zmniejszeniem wydajności. Jak napisali Justyna Hofmokl i Alek Tarkowski:

Przed powstaniem Wikipedii, w marcu 2000 r., jej założyciele stworzyli inną encyklopedię o nazwie Nupedia. Chcieli, aby eksperci z różnych dziedzin - preferowano osoby z doktoratami - stworzyli encyklopedię, na którą złożyłyby się hasła pisane za

⁶⁷    Tamże.

⁶⁸    J. Hofmokl, A. Tarkowski, Wikipedia - pospolite ruszenie encyklopedystów. Największa encyklopedia na świecie, „Biuletyn EBiB” nr 3/2006 (73), www.ebib.info/2006/73/hofmokl_tar-kowski.php (dostęp 2010.02.09).

⁶⁹    Por. np. www.zgapa.pl/zgapedia/Henryk_Batuta.html (dostęp 2010.02.09).

⁷⁰    pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Nasza_odpowied%C5%BA_na_krytyk%C4%99 (adres skrócony: skocz.pl/dcjjh), (dostęp 2010.02.09).