CCF20131029024

64 Edytorstwo. Jak wydawać współczesne teksty literackie

zainicjowano serię „Biblioteka Narodowa”, której charakterystyczną cechą jest rozbudowany komentarz historycznoliteracki oparty na dobrym źródle tekstu. „Biblioteka Narodowa” jest serią na pograniczu wydań popularnonaukowych i naukowych, przeważnie bowiem autor opracowania nie ustala tekstu, lecz przyjmuje za podstawę inne wydanie.

Podsumowując, podstawową prawdą ustaloną w toku historii edytorstwa pozostaje myśl wyrażona przez Konstantego Wojciechowskiego, że „badacz literatury, historyk literatury musi przedewszystkiem tekst ustalić”⁵⁹. Szczegółowe dzieje edytorstwa to temat na osobną pracę. Syntetycznie przedstawił je w swoim podręczniku Konrad Górski⁶⁰, a ja zaprezentowałem jedynie wybrane wydarzenia z historii, które wydają się ważne z perspektywy obecnych dyskusji na tematy edytorskie, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień omawianych w tej książce. Historię edytorstwa w Polsce do lat 80. XX w. szczegółowo przedstawia Jerzy Starnawski w aneksie do swojej książki Praca wydawcy naukowego, zatytułowanym Kronika edytorstwa naukowego w Polsce⁶¹.

Komputer jako narzędzie pracy edytora

Okazuje się, że z prac odległych w czasie wciąż możemy czerpać inspirację. Artykuł Stanisława Pigonia z czasów przed powstaniem komputera może nadal dostarczać argumentów w dyskusji o wykorzystaniu najnowszych technologii w pracy edytorskiej. Warto na nowo przeczytać cytowany wyżej artykuł Pigonia i uświadomić sobie, że w latach 30. XX w. wydanie podobizny autografu było zabiegiem bardzo kosztownym. Dziś jest to znacznie łatwiejsze, a przy tym tańsze i dostępne dla wszystkich dzięki wykorzystaniu technik digitalizacji i możliwości zamieszczania skanów czy to na nośnikach elektronicznych dołączanych do tradycyjnych wydań w postaci książkowej, czy po prostu udostępnianych w internecie!

Pigoń pisał o próbach „usiłujących doprowadzić aparat krytyczny do najbardziej drobiazgowej precyzji; czyni się to mianowicie przy pomocy mniej lub więcej skomplikowanego, ale zawsze żmudnego systemu znaków umownych. Lutosławski stosował w tym celu dwa rodzaje nawiasów i kładł przy nich gwiazdki (czasem dwie i trzy) na oznaczenie czasu dopisania odmiany;

⁵⁹    K. Wojciechowski, Uwagi wstępne do badań nad nowszą literaturą polską. Z rękopisu pośmiertnego, „Książnica-Atlas”: Lwów 1926. Skan dostępny jest pod adresem: kpbc.ukw.edu.pl/ dlibra/doccontent?id=19029&dirids=l (adres skrócony: skocz.pl/dbshf), (dostęp 2010.02.24).

⁶⁰    Por. K. Górski, Tekstologia i edytorstwo, s. 196-210.

⁶¹    J. Starnawski, Kronika edytorstwa naukowego w Polsce, w: tegoż, Praca wydawcy naukowego.