CCF20131029017

III. Typy wydań i narzędzia pracy: przypisy, indeksy, bibliografie... 57

mówił Piłat, były dzieła XVI- i XVII-wieczne, kiedy to faktycznie autor nie miał takich możliwości kontrolowania procesu wydawniczego, jak ma to miejsce od wieku XIX do dzisiaj. Dlatego też - na podstawie takiego materiału -referent postawił mocną tezę, że „[...] autentyczność [tekstu] traci na sile, [...] im więcej ogniw pośrednich zachodzi pomiędzy tekstem a autografem”²². Jednocześnie Roman Piłat podkreślił, że „obowiązkiem wydawcy [tj. w naszym rozumieniu - edytora, przyp. ŁG] jest [...] nie poprzestać na [...] ogólnych cechach wydań, ale wziąć pod rozwagę wszystko, cokolwiek pozostaje w związku z ich autentycznością i zbadać szczegółowo pochodzenie tekstów”²³ poprzez dokładne porównanie poszczególnych wersji - a to dlatego, że, ogólnie mówiąc, nie wszystkie przekazy danego typu mają taką samą wartość. (Piłat mówił o wydaniach, dobrze jednak będzie rozszerzyć jego myśl w ogóle na przekazy). W idzimy zatem, że myśl Piłata była spójna, lecz dotyczyła wydawania utworów, :kreślanych ogólnie jako „literatura staropolska”, w związku z czym przenośnie tez z tego referatu na utwory współczesne niekoniecznie byłoby zgodne r intencjami referenta.

Najbardziej jednak na rozwoju polskiego edytorstwa naukowego zaważyło rmnowisko Piłata w sprawie pisowni, które było skrajnym głosem za jej modernizacją: „O interpunkcyi wystarczy krótka uwaga. Zachowanie dawniejszej nterpunkcyi w wydaniach dzieł XVI i XVII w. nie ma celu [...]”, a to z uwagi az brak systemu („[...] dowolność jej i chwiejność”), z zastrzeżeniem, „że zmia-za interpunkcyi nie powinna żadną miarą naruszać dawniejszej składni i nadawać treści tekstu pod jakimkolwiek względem innego toku myśli, rozumie się icmo przez się”²⁴.

Konrad Górski zwrócił uwagę, że „[...] niestety, argumentacja przeciwników r. la w tym punkcie tak mało rzeczowa (Morawski ubolewał, że modernizacja : obierze tekstom staropolskim ich specjalny wdzięk i urok!), że Piłatowi nie-midno było odeprzeć ich zastrzeżenia”²⁵. Jak pisano w księdze pamiątkowej poświęconej Piłatowi: „[...] referat wywołał ożywioną dyskusyę, w której chodziło głównie o pisownię pisarzy XVI. w. Czyją w przedrukach zatrzymać? czy zmodernizować? Prof. Piłat oświadczył się za pewnego rodzaju zmodernizowaniem pisowni, natomiast kładł nacisk na to, aby nie modernizowano form szykowych”²⁶.

²²    Tamże, s. 102.

²³    Tamże, s. 101.

Tamże, s. 108.

- K. Górski, Tekstologia i edytorstwo, s. 201.

²⁶ K. Wróblewski, Roman Piłat. Profesor języka i literatury polskiej w Uniwersytecie Lwow-SC77L Pierwszy przewodniczący lwowskiej „ Czytelni akademickiej”. W dwudziestą piątą rocznicę K,zpoczęcia wykładów prof. Piłata, Lwów 1896, s. 17. Skan tekstu dostępny jest pod adresem: T-i-r~.sbc.org.pl/dlibra/doccontent?id=9515&dirids=l (adres skrócony: skocz.pl/dbshd), (do-ssp 2010.02.24).