CCF20131029019

III. Typy wydań i narzędzia pracy: przypisy, indeksy, bibliografie... 59

Dyskusję z tezami Romana Piłata podjął Konstanty Wojciechowski, który przygotował referat na III Zjazd Historyków Polskich w 1900 r.³³ Niestety, „[...] referat dra Konstantego Wojciechowskiego pt.: «Potrzeba naukowych krytycznych wydań najznakomitszych poetów polskich dawniejszych i nowszych, jaki ma być program wydawnictwa i na jakich zasadach oparty» spadł z porządku dziennego wskutek nieobecności referenta”³⁴. Konrad Górski ubolewał: „jest nieodżałowaną szkodą, że ten świetny referat nie był na zjeździe przedmiotem dyskusji [...]”^3S. Wojciechowski - w przeciwieństwie do Piłata - proponował, aby generalną zasadą było przyjęcie, iż „za podstawę tekstu krytycznego należy brać ostatnie wydanie dokonane pod nadzorem autora jako wyraz ostatecznej jego woli [...]”³⁶, co argumentował w następujący sposób:

Przypuśćmy, że posiadamy kilkanaście wydań [...], a nadto kilka rękopisów z pewnemi odmianami. W takim razie podstawą dla nas powinno być ostatnie wydanie, dokonane pod osobistym nadzorem autora, jako wyraz ostatecznej jego woli³⁷.

Wojciechowski proponował umieszczanie odmian tekstu „przy pomocy liczbowania poszczególnych wierszy poematu”³⁸ (oznaczania liczbami co piątego wersu³⁹) na tej samej stronie lub na końcu dzieła, z zachowaniem porządku chronologicznego. Sugerował także zamieszczanie skreśleń z rękopisu w odmianach tekstu, np. w nawiasach i poprawianie pomyłek druku w tekście (jednak z zaznaczeniem pomyłki w odmianach tekstu), jeśli zaś edytor ma wątpliwości, powinien zostawić tekst w takiej formie, w jakiej jest, a w odmianach tekstu dodać uwagę, że „zdaniem jego należy tu uczynić konjekturę, przy-czem podana konjektura wymagałaby uzasadnienia”⁴⁰.

Konstanty Wojciechowski zajął też odmienne niż Piłat stanowisko w sprawie modernizacji pisowni. Konrad Górski poglądy Wojciechowskiego streścił następująco:

³³    K. Wojciechowski, Potrzeba naukowych krytycznych wydań najznakomitszych poetów polskich dawniejszych i nowszych, jaki ma być program wydawnictwa i na jakich zasadach oparty, w: Pamiętnik III. Zjazdu Historyków Polskich w Krakowie, urządzonego przez Towarzystwo Historyczne Lwowskie, w dniach 4, 5 i 6 czerwca 1900 roku, t. 1, Kraków 1900.

³⁴    Pamiętnik III. Zjazdu Historyków Polskich w Krakowie, urządzonego przez Towarzystwo Historyczne Lwowskie, w dniach 4, 5 i 6 czerwca 1900 roku, t. 2, Kraków 1901, s. 58.

³⁵    K. Górski, Tekstologia i edytorstwo, s. 204.

³⁶    Tamże.

³⁷    K. Wojciechowski, Potrzeba naukowych krytycznych wydań.

³⁸    Tamże.

³⁹    Zasada ta do dziś jest stosowania w serii „Biblioteki Narodowej”.

⁴⁰    K. Wojciechowski, Potrzeba naukowych krytycznych wydań.