265
V. Liturgika jako główna dyscyplina teologiczna
c) stawiania propozycji kształtowania liturgii - liturgia condenda, w oparciu o liturgikę systematyczną, a także nauki humanistyczne. Chodzi nie tyle o konkretne działania, ile o perspektywę, przestrogi (absolutyzowanie form itp.)1 2. Liturgika staje się krytyczną refleksją nad sytuacją, tradycją i innowacjami;
d) interdyscyplinarnego dialogu.
Podsumowując, można powiedzieć, że:
a) liturgika jest nauką teologiczną;
b) adekwatnym sposobem przedstawienia w systematycznej liturgice jest komentarz, analiza jakby „wzdłuż sprawowania” działań liturgicznych - symbolicznych we wszystkich wymiarach;
c) winna być świadoma, że liturgia jest najpierw teologią (theologia prima), która w swoich początkach była doksologią;
d) podstawą systematycznej liturgiki jest liturgiczna tradycja. Wyjaśnianie natomiast działań symbolicznych winno dokonywać się w dialogu z innymi dziedzinami wiedzy;
e) liturgika jest nauką o charakterze retrospektywno-prospekty wnym3, a więc wychodzącą w przyszłość w oparciu o Tradycję Kościoła i aktualne nauczanie.
Dyskusja nad rozumieniem i zakresem liturgiki jest szczególnie żywa w kręgu autorów niemieckich. Profesorowie A. Gerhards i A. Odenthal4 w swojej refleksji zaproponowali następujące tezy zmierzające do określenia pojęcia i zadań liturgiki (Liturgiewissenschafi). Oto one:
a) Po „antropologicznym zwrocie” teologia może być tylko praktyczna.
b) Antropologiczny zwrot akcentuje doświadczenie życiowe wiernych. Doświadczenie jako interpretacja przeżycia może stać się możliwym miejscem doświadczenia Boga.
c) Sprawowanie liturgii w swoich symbolach stanowi uprzywilejowany horyzont znaczeniowy jako niezbywalny element samourzeczywistnienia
’ Meisner, j.w., 2-6: A. HAUSSUNG, Die kritische Funktion der Liturgiewissenschafi,
w; H. B. Meyer (wyd.), Liturgie und Gesellschąft, Innsbruck 1970, 103*130.
Zob. tenże. Was ist systematische Liturgiewissenschafi?, ALW 40(1998), H 3, 257-, 274.
Au/ dem Weg zu einer Liturgiewissenschafi im Dialog, LJ 50 (2000), 41-53.