DSC08507 (3)

XXX ROMANTYZM - LATA DWUDZIESTE

XXXI

WYSTĄPIENIA PROORAMOWE MOCHNACKIEGO

Poezja miała być elementem mediacyjnym, jednoczącym t» ry; w kształcie materialnym odtwarza ducha. Krystyna KrzeiJ jest „stan twórczy działalności”, życie i ruch; naśladujący ją artysta' -Ojak tak określa sens, jaki temu pojęciu nadawał Mochnacki, ma być inspirowany przez natchnienie,jjako że „przez natchnienie poezja może się pojawiać jako zdolność symbolicznego odbioru & tylko nadzmysłowe wyobrażenia w zmysłowych kształtach ukazy-tzn. ujmowania go w jedności i niepodzielności oraz poza czasem - J wąć możemy”, natchnienie tylko prowadzi ku piękności i prawdzie, czas jest zjawiskiem odwiecznym i niezniszczalnym. Może być su 'jz założeń filozoficznych, dotyczących istoty kreacji artystycz-umyslu, w którym mdywidualnosć poety roztaPJ? f M®eli| _{nej; Wyrasta}a} teoria krytyki literackiej (zob.: Pismamzmaite- O

Mozę tez bvc procesem twórczym, w którym ogólna metafizyczna* , ^J ■ ■ , H 5 ; J-ie-rr-r™ „ ..

uzyskuje swoją cząstkową konkretyzację-poprzez symbole języka ii krytycersielstwte-, artykuł bez tytułu).Współistnieją tu u Mochna-wotność związku z naturą zachowując łączność z tym, co uniwersalni ckiego jakby dwa wątki: jeden z nich mówi o powołaniu krytyka,

.. . . .. , .. drugi o metodzie analizy dzieła sztuki; Zadania krytyki Mochnacki

To poezja romantyczna oczywiście (wedle oc nac lego, | _rozumj_e szerzej i inaczej, niż to wcześniej było przyjęte: ma ona od-dobnie jak u Fry deryka Schlegla, każda prawdziwa poezja jest, krywać tajemnice historii i losu, wywodzić z przeszłości idee, rozja-mantyczna), której żywiołem jest poruszające historię natcnnienj śni_aj ące mroki przyszłości ^Można tego dokonywać przez twórcze entuzjazm, wyobraźnia, tęsknota, oderwane od zmysłowej rzeę przeniknięcie dziejów, rozumienie ducha epoki i wielkich indywi-wistośd. dualności, w które wcielają się namiętności i zbrodnie. To powoła-

k, Literatura romantyczna prawie nic nie ma wspólnego z duchem cz^ nie krytyka (O krytyce i sielstwie, 1830), przedmiotem jego zainte-

|r którym żyjemy. Jej dziedziną jest daleka przeszłość, jej żywiole® fesówania sązatem pojęcia dawnej i obecnej cywilizacjr- cżylLBa-^mn*^en*^a danie Tfferaturynie"jest celeńaśanoTnwlobie, lecz przeistacza się

Następne ważne wystąpienia programowe Mochnackiego ukai^w £^r°dek temu celowi służący, ły się w 1828 roku. Jego założenia filozoficzne ulegały wtedy wyi .Podobnie jak Mochnacki, interpretował w duchuromantycz-źnej modyfikacji pod wpływem filozofii natury Fryderyka Scheli powołanie krytyki Michał Grabowski. Krytyk winien przede

ga. Znalazło to wyraz w szczególnym zainteresowaniu sprawą si ^wszy^stkim poszukiwać wiodącej poetę inspiracji, odnajdywać to,

- - - ...... co „dobre i pęknę” w dziele; mhiejszcwagę można przywiązywać

MM ,że

artyśtyqP^U!,''^u‘^alJ'’*»wvuu««u wuiwno, « . ar-

traktował jako przeniesienie ^T^S^gK^^limentacja, jaką stosował wobec klasyków, wyrażały postawę

„wcielanie nadzmysTowych wyobrażeń”. Kreacja twórcza powili®^,^emuP°?^coemu‘. ,, ,. .....

być wzorowana na porządku* istuiejącym-w nafurze, gdzie^,dui tworzy-materyą; wyobrażenie rzecz; myśl formę”. Isiotąnari

r ]l§jotę dzieła sztuki stanowi, według Mochnackiego, niewidzial-

ny „duch, co się objawia w widomych kształtach”, stanowiący też o piękności dzieła. Poszukiwanie, opis tego piękna jest zadaniem

turalny i myśl krytyczno-literacka, Warszawa 1975, s. 157.

. tyki, wyodrębnionej przez Mochnackiego z filozofii (Artykuł, do

Krystyna Krzemień-Ojak, Maurycy Mochnacki. Program Iwrytycznej analizy - tu więc krytykuzostajewłączona w obrębęste-

Mochnacki, Pisma po raz pierwszy edycją książkową objęte, oprać. ©1™ drogami przybliżać się do mej (a tym samym do prawdy, bo tur Śliwiński. Lwów 1910, s. 103. Łtylko to jest piękne, co jest prawdziwe”), lecz wszelkie opinie