DSCN1927

2L Teoretyczne i metodologiczne podstawy pedagogiki pracy

J»«ca jest dobrem człowieka - dobrem jego społeczeństwa - praca pracę cgfowiek nie tylko przekształca przyrodę, dostosowuje ją do swoich k 3j_c ratTr urzeczywistnia siebie jako człowieka, a także poniekąd hardziej «staje się człowiekiem*”.

Pozostaje jeszcze do wyjaśnienia jeden akcent bardziej współczesny (cho-aaz rakże już sygnalizowany). Według D. Belł’a „praca i kapitał — centralne anhumki rozwoju w społeczeństwie przemysłowym - zostały zastąpione przez informację i wiedzę. Teoria wartości pracy ludzkiej została zastąpiona przez teorię wartości wiedzy. To wiedza, a nie praca jest źródłem bogactwa”. Już wcześniej ustosunkowałem się krytycznie do tej formuły. W tym miejscu, tytułem, uwzględnienia tendencji współczesnego rozwoju cywilizacyjnego, zaproponuję formułę bardziej realną i perspektywiczną zarazem;

PRACA I WIEDZA stają się „dziś”, a tym bardziej .jutro”, dominującymi wyznacznikami rozwoju cywilizacyjnego, w tym nade wszystko rozwoju człowieka i jego społeczeństwa.

Skoro ustaliliśmy odpowiedź na wcześniej sformułowane pytanie, wróćmy da rzeczywistości traktowanej racjonalnie i ustalmy rzeczywisty stan pracy człowieka.

Aktualnie uznać należy zasadność przynajmniej dwóch podejść do okre-daa*' interpretowania pracy człowieka. W podejściu pierwszym (tzw. właso *?* * tkmwwucmyai) chodzi o działalność człowieka polegającą na prze-kmafceam dóbr przyrody i przystosowaniu ich do zaspokajania potrzeb ludz-■kZłdnw podejściu drugim chodzi o działalność człowieka, w wynika P^wntłF dobra materialne, wartości kulturowe i społecznie znaczące ^JS*^ub- Wobe za podejściach podstawową treść każdej pracy stanowi układ <*¥■■■•0 i elementów składających się na proces pracy, uwarunkowany właściwościami procesu technologicznego i kontaktu społecznego oraz mo-zinrosciarar człowieka pracującego.

>^>tw)ęte wę wwozmac pracę prostą i złożoną, pracę fizyczną i umysłową, pracę lekką i ciężką. Można tez stosować mne jeszcze określenia i ujmować ^^IUŁ* * ^'JUfik aspektach, woaararae de uprawnionych powszechnie nauk *    *****pwwdaeć, u w teko rozważań nad pracą człowieka

pncyhmłepc

ż* ®rajwe aa my aby raoww o pięknie i dobrodziejstwie pracy, ale rym ^^HHNpdMlb9ⁿ*^eV * o sensowności pilili ilróHl pr ił j rlw illlj sprowadzić do 11 tym bardziej, gdy chcemy fŚ Mahzy czynnikowej, nasy Chodzi min. o materia Iną skuteczność

pracy, o wytwarzanie potrzebnych ludziom i pożądanych wartości użytkowych, które są źródłem podstawowym pozytywnej motywacji pracy i źródłem ludzkiej egzystencji.

A jeśli tak, to we współczesnym myśleniu o pracy muszą wystąpić problemy dotyczące:

—    przyczyn zachwiania się polskiego systemu kształcenia zawodowego, szczególnie powiązanego z zakładami pracy;

—    narastania bezrobocia, coraz bardziej dotyczącego również absolwentów szkół zawodowych i szkół wyższych:

—    braku myślącej, dostosowanej do aktualnej sytuacji polskiej, koncepcji kryteriów zatrudnienia i promowania pracowników;

—    niedoceniania, a nawet niedostrzegania tub lekceważenia tych determinantów skutecznego działania ludzkiego, które wyrazić można kategoriami: „służba”, „powinność”, „kompetencje”, „odpowiedzialność” i „szansa lepszej egzystencji”;

—    szansy rozwiązania powyższych trudnych problemów, zgodnie z przewidywaniami sformułowanymi w ogólnych programach społeczno-gospodarczych i edukacyjnych, w tym w programie reformy systemu edukacji w Polsce.

W literaturze poświęconej interpretacji relacji: człowiek-praca i nawiązującej do wyżej omówionych koncepcji pracy, przypisuje się jej ozy rodzaje funkcji:

-    jest ona skierowana na zmianę świata przyrodniczego g podporządkowanie go człowiekowi,

-    jest działalnością, w której człowiek ntaae ffl cwrmcao reałaowac maat-festować i rozwijać własną osobowość

-    jako jedna z głównych fana odziało cztawacka w życia ipdlwyia- ycat działalnością społeczną i kuhurocwórczą. Mn dbwli Monde jąiMMii do społeczeństwa i jego członków oraz kultury [211. a 20[

Tak wyróżnione funkcje świadczą o wielkiej złożoności danej ferm? diii łałności ludzkiej. Dodać także należy, że elementy pracy przenikają ddiwwh form działalności ludzkiej, „Dlatego jedynie słuszną postawą — ptne T. H wacki - jest świadome akcentowanie pracy i świadome wauBwtlwoa p UW sie pracy”²⁹.

ⁿT. Nowacki. Filc,-sofiompo&tam wtrtfwmnm ft^urt praą, łw] StMm - AwW- P*wcn Ogólnopolskie Seminarium Pedagogiki Pracy - Nawy Sue* 19" 6, UCZ. Warszawa 3 9B®,

s. 3&