DSCN6170 (Kopiowanie)

tofryktum miKrosmtptmu urgunJzftiow żywych: komórki i tkanki

komórki

mozenchymy

i

komórki

prowytrobtast    mieloblast    limfoblast    megakarioblasl

promielocyt

orytroblast

mielocyt

I

relikulocyi _ _ L - -erytrocyt

metamielocyt ___I____

granulocyt

limfocyt

megakariocyt płytki krwi

Ryc. 4.28. Powstawanie pooszczególnych krwinek w szpiku. Linią przerywaną u dołu rysunku oznaczono tzw. barierę szpikową.

Granułocyty obojętnochlonne (neutrofile) stanowią 50-75% wszystkich leukocytów. Mają one w rozmazie średnicą od 12 do 14 mikrometrów. Odgrywają rolą obronną, głównie we wczesnym okresie zapalenia (stanowią odpowiedź na uszkodzenie tkanki), a także są podstawowym składnikiem ropy. Dojrzałe granułocyty przebywają w szpiku około 5 dni. Po uwolnieniu ze szpiku pozostają one we krwi około 6 godzin, a następnie wywądrowują do tkanek, gdzie żyją przez 2 do 3 dni. Jądro neutrofila ma początkowo kształt podkowy (jest wówczas określane jako pałcczkowatc), jednuk w miarą starzenia się komórki dzieli się na płaty. W zależności od liczby płatów możemy określić wiek granulocyta obojętnochłonnego, a tym samym stwierdzić, czy we krwi pacjenta przeważają młode neutrofile, czy stare. Rozkład procentowy ncutrofili o różnej liczbie płatów jąder w warunkach prawidłowych opracowany został przez Ametha (i jest znany jako skala Ametha). Zgodnie z tą skalą w warunkach prawidłowych najwięcej powinno być neutrofili o 3 płatach jądra, zaś najmniej -pałeczkowatych (najmłodszych) i o 5 płatach (najstarszych). Jeżeli przeważają liczebnie neutrofile młode (palcczkowate bądź o 2 płatach jądra), świadczy to o pobudzeniu szpiku i szybkim uwalnianiu granulocytów obojętnochłonnych; przy podwyższonej liczbie leukocytów we krwi możemy się wówczas spodziewać stanu zapalnego w organizmie. Cytoplazma neutrofllów zawiera trzy rodzaje tzw. ziaren (pęcherzyków otoczonych błoną): ziarna pierwotne, wtórne i ziarna trzeciorzędne. Ziarna pierwotne podobne są do lizosomów, zawierają kwaśne hydrolazy, ale także substancje ptzeciwbakteiyjne. zwłaszcza mieloperoksydazę. Ziarna wtórne (mniejsze od pierwotnych) zawierają substancje biorące udział w aktywacji procesów zapalnych: są one wydzielane do środowiska pozakomórkowego, podobnie jak odkryte niedawno ziarna trzeciorzędne. Te ostatnie prawdopodobnie biorą udział w procesach adhezji (przylegania) komórek i łagocytozy. Albowiem neutrofile nie mogą sfagocytować materiału, z którym nie są związane.

Granułocyty kwasochlonne (eozynoflle) stanowią 1-4% leukocytów. Mają one 12-17 mikrometrów średnicy, dwupłatowe jądro i silnie kwasochlonne ziarna, /.iama te są duże i zawierają białka zasadowe (z nich najważniejsze jest tzw. główne białko zasadowe). W dojrzałych eozynofilach występują też mniejsze ziarna, zawierające m. in. fosfatazę kwaśną. Liczba cozynofilów znacznie wzrasta w przypadku chorób wywołanych przez pasożyty (np. w przypadku włośnicy eozynofiłia czyli liczba procentowa granulocytów kwaaochlonnych w stosunku do wszystkich leukocytów maże Sięgać 30%). Jeżeli napotkana cząstka jest zbyt duża. aby można ją było sfagocytować (np. jest tu pasożytniczy robak), eozynoflle uwalniają zawartość ziaren do środowiska Podobnie uwalniają /•arna w pobliżu skupisk komórek nowotworowych. Poza tym fagocyttąją bakterie i mogą ogranie zac wtaiwr działanie reakcji alergicznych poprzez in in neutralizację histaminy.