DSC81

162 Janiną Stankiewicz

nych, zawierający pewne wartościowania, ale nie mający charakteru norma-tywnego”fzi^>dłem stereotypów jest ogólnoludzka tendencja do tworzenia uogólnień na podstawie jednego lub niewielkiej tylko liczby doświadczeń nie-uprawniających do uogólnień oraz niechęć do poddawania sprawdzaniu utworzonego wyobrażenia!! Komunikując się „wchodzimy” przecież w kontakt z osobą, a nie z naszym o niej wyobrażeniem, stereotypem.

Naszą percepcję poprawiamy, gdy systematycznie staramy się odróżniać fakty od wniosków, gdy partnerzy procesu komunikowania się nie traktują swoich wniosków tak, jakby były one faktami. Różnice między faktami i wnioskami zaprezentowano w tabeli 19. Fakt jest stwierdzalny na podstawie obserwacji, np. widzimy pracownika projektującegó~ńową maszynę za pomocą odpowiedniego programu użytkowego. To jest fakt. Natomiast interpretacja jego uśmiechniętej miny jako zadowolonego ze swego projektu jest wnioskiem, który można zweryfikować poprzez obserwację.

Fakty	Wnioski
1. Można przedstawić na podstawie obserwacji albo doświadczenia.	1. Można sformułować w każdym czasie.
2. Są ograniczone do tego, co zaobserwowano.	2. Rozciągają się poza obserwację.
3. Mogą być przedstawione tylko przez obserwatora.	3. Mogą być przedstawione nie tylko przez obserwatora.
4. Dotyczą przeszłości lub teraźniejszości.	4. Można formułować w odniesieniu do czasu: przeszłego, teraźniejszego lub przyszłego.
5. Reprezentują pewność.	5. Zawierają rozmaite stopnie prawdopodobieństwa.

Tabela 19. Fakty i wnioski Źródło: opracowanie własne

Kolejnymi wyznacznikami postrzegania są: złudna percepcja i niepostrzega-nie. Złudna percepcja to błędne mniemanie, że jedna osoba może zdobyć pełną wiedzę na dany temat. Ofiarami złudnej percepcji łatwiej stajemy się wówczas, gdy niedopuszczalny do siebie nowych i innych informacji niż te, które