DSC07 (13)

Robert K. Merton

badanej, ponieważ outsiderzy różnią aią od py co najmniej miejscem w strukturze    ,    '*

Hipoteza ta odznacza się pewną waż nadaje się do tego, by poddać ją    _m

tycznemu. Można by bowiem porównać, na _c.. centrują się badania dotyczące, powiedzmy, amerykańskich prowadzone, z Jedne) strony, nych socjologów, z drugiej zaś — przez łrfuty^ by też zbadać, na czym koncentrują sią czące spraw kobiet prowadzone przez socjologów obu mą i sprawdzić, czy dotyczą one odmiennych kwestu, • 2 tak, to w Jakim stopniu i na czym polegają te rńtnlm Jedyne badanie tego rodzaju, na jakie natrafiłem, prowadzono ponad ćwierć wieku temu. WlUUm I taine^l* stwierdził, ta badacze-Murzyni w swych praeaek dotyczących zachowań chętniej posługuję *»:nturw-mi analitycznymi niż morfologicznymi, że kładą nacM raczej na środowiskowe niż na biologiczne determinanta zachowań 1 że wykorzystują raczej dane uderzające I dramatyczne niż reprezentatywne. Wyjaśniano te fakty pras kastowo uwarunkowane r es en tym en ty badaczy-kf Ursynów. Ponieważ jednak to jedyne studium pomija kwestią częstości takich badań, rodzajów interpretacji, ponieważ nie operuje porównywalną próbką prac białych badaczy z tego samego okresu — wyniki nie wydają się niewątpliwe. Niemniej, pytanie pozostaje otwarte. Istnieją bowiem powody teoretyczne, by przypuszczać, że perspektywy badawcze przyjmowane przez członków badanej grupy i outsiderów będą się różnić i, być może, także ich kategorie analityczne będą odmienne. Tak więc np. weberowskie pojęcie Wertbeziehung sugeruje, że różnice w pozycji społecznej oraz wiążące się z nimi odmienne potrzeby i wartości będą wpływały na wybór problemów badawczych.**

W przeciwieństwie do skrajnej wersji doktryny głoszącej, że członkowie badanej grupy i outsiderzy muszą do-

grupy * outsiderzy

x\un>vh (i przypuszczalnie nieporównywal-i przedstawiać odmienne wyjaśnienia ,ja<WT- gdy badają te same problemy, wersja _I^,li fcitna głosi jedynie, że nie będą się oni zaj-₈ ^su samymi problemami, a więc że będą się po ₄ ^tinujaii Z połączenia ty cli dwu wersji uzyskamy wersję doktryny przynależności, którą można _iir-att sformułować w następujący sposób:    przyna-

^ grupy jest nie tylko warunkiem jej rozumie-_{k uw}hi być członkiem grupy, aby wiedzieć, co najbar-_m .. laaługuje na zrozumienie, jigpg jaaae. że spoleczno-epistemologiczna doktryna _>f1?Mleinoaci wiąże się z tym, co Sumner dawno już opi-y pod nazwą etnocentryzmu:    „jest to nazwa technicz-

ao dla takiego poglądu na świat, w którym własna gru-zgonowi centrum wszystkiego, a wszystko inne jest ^pzane i oceniane przez odniesienie do niej**. Sumner aOB* jmctg dalej i za składnik etnocentryzmu, nie zaś

0    jego częsty korelat uznaje (zubożając w ten sposób po-anrjalną moc analityczną swego pojęcia) przekonanie,

nlainu grupa przewyższa wszystkie inne z nią spo-krrrakne:    ..każda grupa pielęgnuje swą własną dumę

1    próżność, szczyci się swą wyższością, wychwala swe wla-BC świętości i spogląda z pogardą na outsiderów'.** ²¹ Cho-cssż bowiem uznanie własnej grupy za środek świata w praktyce jest skorelowane z przekonaniem o jej wyż-naści, to jednak obie te postawy powinny byó analitycznie oddzielone, by można było badać wzorce obcości w stosunku do danej grupy i pogardy dla niej.**

Dodatkowym bogatym źródłem dowodów etnołogics-nycłi i historycznych potwierdzających empirycznie skłonność do wiary w wyższość własnej grupy nad innymi aaa-

nymi grupami i zbiorowościami - czy to będą narody,

klasy społeczne, rasy, regiony, czy organizacje - aą M

dawne badania nad tym, co Theodore Caplow *■ akrsśtt

407