DSC06 (10)

Robert K. Merton

każdemu całkowitą wyłączność na wiedzą o soj** ną postać doktryny przynależności można ująć Un.™*⁶¹ nie zubożając zbytnio jej znaczenia: żeby kogoś TruT*** trzeba tym kimś być. Wyrażając to mniej Uw*'¹ doktryna głosi, że wyłączny czy uprzywilejowany *7^" do jakiejś wiedzy lub brak dostępu do niej przynależności jednostki do określonej grupy lub zycji społecznej. Niektórzy ujmują ten problem w t-pytanla z góry przesądzającego odpowiedź: członek to ktoś wtajemniczony, ktoś mający swoisty wgUą sprawy z.konieczności niedostępne innym — & _Wlcc . wyposażony w zdolność wnikliwego rozpoznawania _r. czywistego stanu rzeczy. Raz przyjęty, pogląd tan om wadzi do rozwiązań mających pozory słuszności; jednak źe gruntowniej opracowane doktryny przynależności od wołu ją się do innych argumentów.

Możemy nie zatrzymywać się dłużej nad trywialną wersją tych argumentów głoszącą, że outsider może byt niekompetentny, ze względu na krótkotrwałość i powierzchowność kontaktu z badaną grupą czy kulturą lub nawet nieznajomość jej języka. Ten rodzaj niekompetencji może być uznany za bezsporny, lecz nie stanowi on głównego przedmiotu naszych zainteresowań. Ludzi głupich lub niedokształconych można znaleźć wszędzie; z pewnością też mają oni wielu przedstawicieli wśród antropologów i socjologów, psychologów i historyków badających grupy inne niż ich własne.¹⁶ Lecz takie przypadki szczególnej niekompetencji nie mają związku z doktryną przynależności. Nie chodzi tylko o to, że podobna niekompetencja może być także udziałem członków grupy. Zasada przynależności nie odnosi się do głupio pomyślanych i głupio zrealizowanych badań, jakie zdarza się przeprowadzać głupim outsiderom; dotyczy ona problemu bardziej podstawowego. Zgodnie z doktryną przynależności, outsider, nawet najbardziej wnikliwy i utalentowany, ma

^rfklucsoay dostęp do pewnych prawd społecz-l^ilturowych.

mówiąc, doktryna ta głosi, że outsiderzy pi ze ^soty niezdołni do rozumienia obcych grup, statu-■* _k^jtur i spc^eczności. "W przeciwieństwie do człon-£rup^v outsider nigdy nie hył socjalizowany w grupie uczestniczył w doświadczeniach, z których składa tycie. Nie może więc mieć on bezpośredniej, intui-wrażliwości, bez której nie jest możliwe rozumie-gg_m Mgrte na empatii. Tylko przez nieprzerwaną socjali-do życia w grupie można uzyskać pełną świadomość węA symboliki i zjawisk wspólnie uznawanych za rzeczy— mrte. tylko w ten sposób można uchwycić subtelne sensy pssscacgćlnycb zachowań, uczuć i wartości, dotrzeć do nnphinrj gramatyki sposobów bycia i niuansów idiomów kat torowych. Ralph W. Conant¹⁷ wyraził tę tezę w taki ęoaób: ,JBiali nie są i nigdy nie będę równie wrażliwi « odniesieniu do społeczności czarnych, a to właśnie dlatego, że nie stanowię oni części tej społeczności.'* Odpowiednio Abd-1 Hakimu Ibn Alkalimat (Gerard McWorter) przeciwstawia sobie ostro pojęcia ,,czarnej" i ,,białej wiedzy społecznej.** ¹⁸

Nieco mniej radykalna wersja doktryny poprzestaje na twierdzeniu, że badacze będęcy członkami grupy badanej i badacze z zewnętrz różnię się w sposób istotny kierunkiem swych zainteresowań. Argumentuje się mniej więcej w ten sposób: członkowe grupy, ponieważ uczestniczę w Jej najżywotniejszych problemach lub przynajmniej gruntownie je znają, będę tak orientować swe badania, by dotyczyły one tych problemów. Analogicznie outsideny będę koncentrować się na zagadnieniach związanych z określonymi wartościami i potrzebami, które sę istotne dla ich własnej grupy. Te wartości i potrzeby różnią się jednak z konieczności od wartości i potrzeb grupy

405