DSC20 (13)

Robert K. Merton

praktyczną jak i teoretyczną**

sytuacją bardziej bezstronnie, ocen u

ogólne i obiektywne kryteria, w mym

nieskrępowany przyzwyczajeniem, naŁ.,^- _v.. * ^>ilŁJ*¹

ani tradycją”.** Poza tym — i w tym

dala się od prostej koncepcji Bacona

cudzoziemca „nie oznacza po prostu c-. -»_{_}___

uczestnictwa, ale jest swoistym połsr i dystansu, obojętności i zaangażowania" ti dla którego to, co dla grupy oczywisto. mm* h nieoczywiste, będzie też bardziej skłonny do &, «_ nia problemów badawczych, których czloakowte prawdopodobnie wcale by nie dostrzegli.

Z właściwą mu, nieraz wykazywaną pnrnikiłs^, Simmel, postawił szereg istotnych pyta A dotyrsarycfc _B obcego w osiąganiu trafnej i nowej wiedzy oraz które zwłaszcza w latach ostatnich stały aię prasdMts^M poważnych badań. Wiele bardzo różnorodnych ba-ljn tyczących ról badaczy terenowych w antropologii i cjologii analizowało przewagi i ograniczenia pozycji outu -dera jako obserwatora.** Także obecnie wydaje Są. »* tyleż przemawia na korzyść outsidera, co uczestnika; kas-da pozycja obserwacyjna ma swoje zalety i n ^bezpieczeństwa.

Niezależnie od prac teoretycznych i empirycznych ha-dających specyficzną rolę outsidera w poznaniu społecznym i historycznym, ważne epizody w rozwoju tego poznania mogą być analizowane jako „przypadki kliniczne”. Tak więc np. twierdzi się w odniesieniu do niektórych zagadnień historycznych i socjologicznych, że szanse na osiągnięcie pewnego rodzaju wglądu w rzeczywistość i zrozumienie jej są wyższe w przypadku outsidera. Dzieło Tocqueville’a O demokracji to Ameryce wkrótce po swym ukazaniu się w roku 1835 zostało uznane za mistrzowską pracę „znakomitego cudzoziemca”. Sam Tocque-

i outsidersy

jp

mlm

[ląd_% -fcp „pewnego rodzaju wiedzę o sobi« mdoby^ jedynie od obcych*’. Dotyczyło , ffij u >^l^w>ei'i orz jako tyranię opinii większości oraz V_ ^yatemu stratyfikacji, który ju± w tych cza-de podejmowania rozlicznych działań zwię-^g^lędnym statusem w społeczności, co wpra-_K—itaoów    ,,w stan niepokoju mimo ich bo-

-₀    ustęp x Tocqueville*a nie z Galbraitha.)

—    tan najbardziej wnikliwy outsider nie po—

vc»<śyó wielu głęboko zakorzenionych prze— | < h i mitów, z którymi zetknął sic w ówcze— _LlZjednoczonych.

potępi! Anglosasów, których „ucisk od razu prttoaak <*>~iwr Afrykanów niemal wszystkich praw

bin-

zaaESt*

jmSobs

* ■**» niewolnictwo jako naj

■—    niewolnictwo _na

“«    rmmmmi białych, rzie zaś

iaaraa<Kl znamiona ucisku z a ■a i Murzynów, jak i _u ■*raa«ł .. tyra nic praw’*    „ .

-nych Mu«y„6w- w sta_nach.^C które

L| _w przybliżeniu działanie    sa mospełnia j ącej

niemo iliw

piedni w swej uwadze, ±e „wystarczy skłonió ■j-ł-i, dn zmiany ich opinii o moralnej i intelektualnej byłych niewolników,    a Murzyni    zmienię

ŚopóiH panuje ta opinia, zmiana J est

-owal ideą zbliżoną do idei względnej d

pł-->- <«tnieją pewne określone zasady sprawi

względnej, które są głęboko za korzenione w a i ilnTii li a Będzie on odczuwał o wiele dotkliwiej

wewnątrz tej samej klasy, ni± te. kZó

rozmaitymi klasami spaiec tych wszystkich    obserwacji    i

433

■i