Dwudziestolecie międzywojenne Jerzy Kwiatkowski (19)

) horytB

ANATOL

STERN

BRUNO

jasieński

\nilol Suro Broao Ar*-    W«szj»i 1924. oiladk* pnij MlCCZjsfcii* lag*

l-\i»ur> 't>v /n.i r ;;.vu mkxJoęxJ'^icj wzmoskwct była be/ porównania bsiJn, radykalna ni/ negacja skantandrycka U Brunona Jasieńskiego przybierał* mi formy ostre. zjadliwe Ale inaczej ju/ sprawa wyglądała u Anatola Sitna u jego furunyyacA (1919) i niektórych wierszach \mełikiffo chana 11934) om Biegu do bugmo (1927). Cechowała je - prymitywistyc/ns pi mb — palety c/no* a rtbuun. jakiś iście robelatsowski giganty im anlywikw: junmci. biologiczny i ponscbualny ludy/m Inny rodzaj niepowagi M"» MC w ówczesnych wierszach C/y iewskiego z ich w»a.kr«wicnjń * zabawnych absurdów kultem maszyny I tu. i um element zabawy 90 role nic spotykana dotychczas

M)nn polski, tak jak zapłonął gwałtownie, tal i wypalił się szybko Jego ggfcu*Kxfc — w tym. pr/cjścmwo. i Czyże* skr — zwrócili sic tuogól ku ^ baid/ici komunikatywnej, bli/s/cj formom tradycyjnym Niektórzy -.... Jiii.r-. Anatol Stcm. współuatoray tomiku Złemu na lew ll'/24i .^.-Ałiili to w związku - ncsiuu i tadykali/acją swoich poglądów polilycznych . Jcieńskirgo proces ten rozpoczął się zresztą wcześniej: juz w poemacie ftń $ tMur 1922). mm w związku z ogólnym zjawiskiem przygasam! gik*? nowatorskich Charaktery styczne, u jednym z etapów ru tej drodze *diwm kai tematyce i stylizacji ludowej. Zwrot ten. idący jeszcze w zasadzie •) linii futury stycznego prymitywizmu, wiązał sic juZ jednak zazwyczaj i rc/ygiu z widu innych punktów programu. Oddalając futurystów od staram ich estetyki. zNi/ał ich ku ekspresjom/ującemu regionalizmowi .Curuto’. Mowa o Patiorutkach (1925) Tytusa Czyżewskiego. V6>*iz .. /jlułif 5ir/« (1926) Brunom Jasieńskiego, wreszcie - o Hie&rli l I9W) śjuwliwa Młodożeńca.

Trwałych wartości — zgodnie zresztą ze swoim programem — futury zm do >xr pohkit) v.nic>l mniej ni/ Skanundcr czy krakowska Awangarda Do gdwwicwulej poezji przyczynił sk jednak poważnie: najhardziej może — dzięki uułgółnemu zwróceniu uwagi na poezjogenność samego języka, aa możliwość inłinw gu z mniejszym, by lak rzec. respektem. Zmusiwszy presję pilską ó>przebycia - w gwałtownym skrócie — pewneso etapu literatury europejskie), crwonyl polskiemu nowatorstwu drogę ku dalszemu rozwojowi i bardziej ctypailncmu, i znaczonemu wybitniejszymi osiągnięć urm artystycznym* to yn/mc na konkretnych przykładach. Początki twórczości, juz nic tylko Bętkowskiego i — zwłaszcza — Kurka, ale takie Przybosia, mają w sobie *>:!</ atmosfery poezji futurystycznej. CM pewnej zależności wobec futury/nw mc je-: wolny lak/c Czechowic/.. czołowy kalastrofisla lal tfzyrizietfych, debiutując) jako współtwórca pó/nofuturysiyc/nej lubelskiej grupy Reflektor

Pomiędzy dwiema rewolucjami poetyckimi znajduje wę puczja AiLiiu Ważyk- Był 00 /wiązany z gnipą ..Nowej Sztuki", zatem z futuryzmem w jego Pełniejszym, dojrzalszym okresie Futurystą nazywać go jednak i rudno, od berenku lego dzieliło go wiele: wyciszona tonacja, postawa spokojnego ebowaon. brak eksperymentów ję/>kowych Nic z futurystycznego hiperboli/-■l krryklrwości, agresywności, biologuniu. Łączono łez Ważyka z krakowską Awuipnką I tu jednak różnice górują nad podobieństwami W poezji polskiego Daudncsiolccu dwa tomiki Ważyka (Snmifon 1924. Ocz• > ■*» >926) — po 91