ET 3

12.1. Istota funkcjonowania przedsiębiorstwa turystycznego 203

Działalnością podstawową przedsiębiorstw turystycznych jest świadczenie usług turystycznych, w zależności od rodzaju przedsiębiorstwa. Dla przedsiębiorstw hotelarskich działalnością podstawową jest świadczenie usług hotelarskich (noclegowych, gastronomicznych i usług z tym związanych). Z kolei dla przedsiębiorstw organizacji i pośrednictwa turystycznego (biur podróży) podstawową działalnością jest organizowanie imprez turystycznych, pośredniczenie w ich sprzedaży lub też organizowanie i pośredniczenie. Dla podmiotów agroturystycznych w zakresie podstawowej działalności znajduje się świadczenie usług związanych z pobytem turystów w gospodarstwie agroturystycznym. W literaturze ekonomicznej¹² działalność podstawowa przedsiębiorstwa jest definiowana jako ten wycinek aktywności przedsiębiorstwa, który jest źródłem jego przychodów umożliwiających pokrycie kosztów istnienia i funkcjonowania oraz warunkujących wygospodarowanie zysku. Wycinek ten stanowi rację bytu przedsiębiorstwa.

Podstawowymi cechami, którymi powinno się charakteryzować przedsiębiorstwo turystyczne, są:

•    zarobkowość produkcji zaspokajającej potrzeby turystyczne osób trzecich (klientów - konsumentów produkcji, gospodarstw domowych oraz innych przedsiębiorstw);

•    samodzielność decyzyjna (autonomia w podejmowaniu decyzji gospodarczych) w ramach obowiązującego w danym kraju systemu ekonomicznego i prawnego;

•    świadomość decydentów w przedsiębiorstwie własnego ryzyka w prowadzonej działalności gospodarczej; każde gospodarowanie, niezależnie od jego istoty, jest obarczone ryzykiem niepowodzenia rynkowego i poniesienia strat, brakiem zainteresowania produktem przedsiębiorstwa ze strony klientów itp.;

•    trwałość prowadzonej działalności gospodarczej, co oznacza, że utworzenie organizacji gospodarczej dla jednego przedsięwzięcia nie tworzy przedsiębiorstwa¹³.

Przedsiębiorstwa turystyczne charakteryzują się w swoim funkcjonowaniu przede wszystkim wysoką niestabilnością popytu oraz wysokim udziałem kosztów stałych prowadzonej działalności. Fluktuacja popytu ma wpływ na osiągane przez przedsiębiorstwo turystyczne przychody zarówno w skali rocznej, tygodniowej, jak i w ciągu dnia roboczego. Niestabilność popytu i sprzedaży powoduje trzy podstawowe problemy w prowadzeniu takiej działalności gospodarczej:

•    niepewność osiągnięcia planowanego przychodu,

•    występowanie wolnych mocy produkcyjnych (np. dla przedsiębiorstw hotelarskich jest to niewykorzystanie wolnych pokoi hotelowych, a dla gastronomicznych - miejsc w pomieszczeniach konsumpcyjnych),

•    wysoki poziom niestabilności zysku - spadek sprzedaży powoduje straty w działalności przedsiębiorstwa turystycznego, które należy niwelować w okresie zwiększonej sprzedaży¹⁴.

Dokonując charakterystyki istoty funkcjonowania przedsiębiorstwa turystycznego, bardzo ważną czynnością jest określenie zakresu podaży usług turystycznych i związanej z nią struktury organizacyjno-infrastrukturalnej oraz popytu na usługi turystyczne.

¹²    Podstawy ekonomiki i zarządzania przedsiębiorstwem, .1. Kortan (red.). Wydawnictwo C.H. Beck. Warszawa 1997, s. 244.

¹³    Tamże, s. 72-73.

¹⁴    R. Kotas, S. Sojak, Rachunkowość zarządcza w hotelarstwie i gastronomii. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999, s. 15.