Głowiński Wirtualny odbiorca1

Głowiński Wirtualny odbiorca1



*

62    Gatunki literackie

Relacje między dziełem a gatunkiem są ważne również wtedy, gdy problem ujmuje się z perspektywy dzieła. Powstaje pytanie, jaką rolę odgrywają kategorie gatunkowe wówczas, gdy celem badacza jest pokazanie indywidualnych właściwości utworu, a więc jego interpretacja. Gatunek w zasadzie nie stanowi kategorii interpretacyjnej, gdyż wskazuje na to, co łączy dzieło analizowane z dziełami innymi, podczas gdy interpretacja ma za zadanie pokazać to, co w nim niepowtarzalne. Interpretacja nie musi za każdym razem uwzględniać struktury gatunkowej dzieła, jednakże nie może na nią nie zwracać uwagi. Gatunek, tak jak jest współczynnikiem lektury, jest również współczynnikiem interpretacji. Powiązanie danego dzieła z niewłaściwym gatunkiem z konieczności odbija się na analizie jego sensów i struktury. Celem interpretacji nie jest wskazanie, że dany utwór reprezentuje ten właśnie gatunek literacki, nie może ona jednak nie brać pod uwagę, że przynależność do danego gatunku określa różnorakie właściwości dzieła, będącego przedmiotem dociekania. Gatunek wyznacza więc pewne ramy interpretacji, tak jak wyznacza ramy wszelkiej lektury.

Wirtualny odbiorca w strukturze utworu poetyckiego

i

Jednym z paradoksów w rozwoju poezji (czy szerzej: całej literatury) jest to, że traktowano ją jako środek działania na odbiorców, jako sui generis narzędzie, a więc, że przypisywano jej funkcje instrumentalne i, jednocześnie, nie zastanawiano się, jakie jest miejsce owego odbiorcy w strukturze utworu poetyckiego. Kiedy romantyk wypowiadał się na temat roli poety, mógł mówić o nim jako o proroku, przywódcy, ideologu, jednakże poezja była dla niego przede wszystkim ekspresją osobowości, sprawą ,ja” poety. Sprzeczność ta wydaje się charakterystyczna dla kultury literackiej XIX w., nie dlatego zresztą, że ujawnia jej niekonsekwencje (nie zdawano sobie z nich wtedy sprawy), lecz z tej racji, że pokazuje, jak silnie w jej obrębie dominowało przyczynowo-genetyczne myślenie o poezji. Była ona przede wszystkim kwestią tworzącej jednostki. Przyjęcie tego aksjomatu określiło język krytyki XIX-wiecznej, wpływając także na ujęcie problemu, będącego przedmiotem niniejszego szkicu. Poezję ujmowano jako ekspresję intymnych, z natury prywatnych emocji twórcy.

W sposób wręcz wzorcowy dał tym mniemaniom wyraz John Stuart Mili, przeprowadzając rozróżnienia pomiędzy poezją a wymową (eloquen.ce):

Wymowa zakłada audytorium- wydaje się nam, że osobliwość poezji polega na całkowitej nieświadomości poety dotyczącej słuchacza Poezja jest uczuciem wyznawanym samemu sobie w momencie samotności i ucieleśnia się w symbolach, które są możliwie najbliższymi przedstawieniami uczucia dokładnie w tym kształcie, w jakim istmeje ono w umyśle poety. Wymowa jest uczuciem wlewanym (pounng out to) do innych umysłów, ubiegającym się o ich


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
gatunki literackie011 62 Gatunki literackie Relacje między dziełem a gatunkiem są ważne również wted
gatunki literackie011 62 Gatunki literackie ♦ Ki m * Relacje między dziełem a gatunkiem są ważne rów
gatunki literackie011 62 m Gatunki literackie 62 m Gatunki literackie t Ki % % Relacje mię
Głowiński Wirtualny odbiorca4 68    Wirtualny odbiorca w strukturze utworu poetyck
Głowiński Wirtualny odbiorca9 78 Wirtualny odbiorca w strukturze utworu poetyckiego literackich,
Głowiński Wirtualny odbiorca2 64 Wirtualny odbiorca w strukturze utworu poetyckiego sympatię lub
Głowiński Wirtualny odbiorca3 66 Wirtualny odbiorca w strukturze utworu poetyckiego i pozytywisty
Głowiński Wirtualny odbiorca5 70 Wirtualny odbiorca w strukturze utworu poetyckiego ku, który utr
Głowiński Wirtualny odbiorca6 72 Wirtualny odbiorca w strukturze utworu poetyckiego osobę bezpośr
Głowiński Wirtualny odbiorca7 74 Wirtualny odbiorca w strukturze utworu poetyckieg, kulturalnym,
Głowiński Wirtualny odbiorca8 76 Wirtualny odbiorca w strukturze utworu poetyckiego Rozpoznanie k
Głowiński Wirtualny odbiorca0 80    Wirtualny odbiorca w strukturze utworu poetyck
Głowiński Wirtualny odbiorca1 82 Wirtualny odbiorca u strukturze utworu poetckieg0 średni zwrot d
Głowiński Wirtualny odbiorca2 84    Wirtualny odbiorca w strukturze utworu poetyck
Głowiński Wirtualny odbiorca3 86    Wirtualny odbiorca w strukturze utworu poetyck
Głowiński Wirtualny odbiorca4 88 Wirtualny odbiorca w strukturze utworu poetyckiego stwierdzić o
Głowiński Wirtualny odbiorca5 90    Wirtualny odbiorca w strukturze utworu poetyck
MITOLOGIZACJE 93 samym, że utwór zawiera alegorie w znaczeniu chwytu literackiego. Relacja między pl

więcej podobnych podstron