IMAG0116

Wprowadzenie: przekład - język - literatura 37

ju dziedziny. Na fali zwrotu kulturowego nąjdynamiczniej rozwijają się badania inspirowane szeroko pojętymi studiami kulturowymi, jak również krytyką feministyczną, studiami gender i queer oraz postkolonializmem. Przekład we współczesnym święcie zyskał status praktycznego wymiaru komunikacji międzykulturowej, zatem badania przekładoznawcze są w oczywisty sposób skorelowane z badaniami kulturowymi, proponują jednak odmienną, być może szerszą perspektywę ponadnarodową, ponad-etniczną i ponadkulturową, pozwalającą przekraczać zdefiniowane i pozornie trwałe tożsamości. Obiecującą dziedziną staje się socjologia przeldadu, analizująca rolę przekładu w budowaniu i dekonstruowaniu tożsamości społecznych oraz opisywaniu przestrzeni, w których działają tłumacze (por. Wolf, Fukari 2007). Ciekawym i rozwijającym się kierunkiem jest także historia przekładu: zarówno historia literatury tłumaczonej, jak i historia doktryn czy refleksji przekiadoznawczej, które zostały uznane za prawowite elementy dziejów literatur i humanistyki w ogóle. Hans J. Vermeer pisze obszerną historię przekładu, zaś (Mord University Press rozpoczął publikację pięciotomowej historii literatury w przekładzie na język angielski {The Oscford History ofLiterary Translation in English), która jest pionierskim i, z uwagi na status języka angielskiego, zakrojonym na ogromną skalę projektem. Dość wąskim kierunkiem badań, ale spo-tykąjącym się z coraz większym zainteresowaniem, jest przekład literatury dziecięcej (por. Lathey 2006), analizowany pod kątem tekstowym, wizualnym i kulturowym, sposobów tworzenia obrazów kultury, stereotypów i przekazywanych wartości kulturowych, także w kontekście historycznym.

Praca nad antologią uświadomiła nam bardzo wyraziście - a mamy nadzieję, że przekona także jej czytelników i użytkowników - że studia przekładoznawcze to fascynujące pole badawcze właśnie ze względu na to, iż stanowi ono obszar przenikania tak wielu dyscyplin, poligon tak wielu różnych metodologii. Wewnętrzne zróżnicowanie, a jednocześnie dialogiczne powiązania między nimi są o wiele bogatsze i gęstsze, niż można by sądzić, a wnioski i rezultaty badania skomplikowanego zjawiska, jakim jest przekład, znąjdąją zastosowanie w najrozmaitszych dziedzinach współczesnej humanistyki.