IMAG0665

88 CZĘSC II Poioscauwirc zaburzeń onc5<wityctłi}vn

swych ny m podcs :?by 5i o2-3n mi /es t padkui wystart

Pnt

dly Wity ^pascmi 3-22). U, nil pomię ^fo norma nutołog sj Poko/onai swojego d: Piękne zęb

uecn Ufcniech it ^m°/ak :ęb-Zmiany ^c«nku pr»d,

U dziecka, u którego zaobserwowano wczesny wzrost żuchwy, zęby trzonowe mleczne mogą kontaktować się z wytworzeniem stopnia mezjalnego. który' przekształci się we wczesnym wieku w pełną klasę I. Ostatecznie, przy ciągle rosnącej żuchwie może powstać niepełna, a następnie pełna klasa III. Z drugiej jednak strony, jeżeli wzrost żuchwy ulegnie w pewnym etapie zahamowaniu, obserwowany początkowo stopień mezjałny może pozostać pełną klasą I.

Zakładając, te wzrost żuchwy będzie przebiegać prawidłowo. w chwili gdy utracony zostanie drugi ząb trzonowy mleczny powinno nastąpić przemieszczenie zęba trzonowego dolnego o połowę guzka. Należy przyjąć, że jest to scenariusz najbardziej prawdopodobny, lec: nie jedyny. Prawdopodobieństwo, że stopień dotylny przekształci się w klasę U, a prosta linia końcowa stanie się w przyszłości kontaktem brzeg do brzegu, jest bardzo duże. Klasa Ul jest zdecydowanie rzadziej spotykana niż klasa U. ale dziecko, którego zęby we wczesnym wieku zwierają się z wytworzeniem stopnia doprzedniego, znajduje się w grupie pacjentów narażonych no wykształcenie się z biegiem czasu klasy tli.

Ocena wieku kostnego 1 Innych mierników rozwoju

jak zaznaczono wcześniej, rozwój zębowy jest skorelowany : wiekiem kalendarzowym, ale nie jest z nim równoznaczny. Wszystkie wyznaczniki wieku rozwojowego, wieku zębowego są związane z pewnymi etapami rozwoju. Rozwój fizyczny nie jest jednoznaczny s wiekiem kalendarzowym, ale w dużym stopniu zależy od wieku kostnego, który jest określony stopniem dojrzałości poszczególnych części układu kostnego. W planowaniu leczenia ortodontycznego niezwykle ważne Jest ustalenie, jaką cześć potencjału wzrostowego można u pacjenta wykorzystać i dlatego ocena wieku kostnego jest często pożądana. Ocena ta powinna brać pod uwagę stopień dojrzałości poszczególnych punktów szkieletu, jakkolwiek nie ber znaczenia pozostają kości całego układu szkieletowego, to w ocenie wieku kostnego brano jest pod uwagę przede wszystkim okolica dłoni i nadgarstka (ryc. 3.46).

Na zdjęciu dłoni i nadgarstka zobaczyć można 30 małych kości, z których wszystkie mają przewidywalną kolejność kostnienia. O ile spojrzenie na pojedynczą kość szkieletu nie zapewni wiarygodnej oceny wieku kostnego, o tyle ocena stopnia rozwoju kości nadgarstka. śródręcza i palców daje możliwość określenia stadium kostnienia u danego pacjenta. Aby to uczynić, należy radiogramy nadgarstka pacjenta porównać z przykładami zdjęć umieszczonych w atłasie.²⁵ Opis poszczególnych stadiów jest identyczny jak w przypadku wieku zębowego; np. wiek kostny 10 łat odpowiada wiekowi kalendarzowemu 12 lat.

Wiek rozwojowy może być oceniony na podstawie różnych kryteriów, o ile istnieje jakaś skala, według której można ocenić postępy. Na przykład, można ocenić rozwój dziecka, porównując jego zachowanie z zachowaniem typowym dla dziecka w wieku lat 5 lub 7* W zasa-

Ryc, 3-46. Radiogram nadgarstka i dluni może być użyty w celu oceny wieku koitnego, prze: porównanie stopnia uwapnienin nadgarstka, dłoni, palców i nuiad kostnych: przykładami zamieszczonymi w atlasie rozwoju dłoni I nndgontkn

dzie pomiar tego wieku nie jest bez znaczenia, jeżeli chodzi o leczenie stomatologiczne, ponieważ niemożliwe jest uzyskanie satysfakcjonujących efektów leczenia, jeśli brak odpowiedniej współpracy ze strony dziecko. Ocena wieku behawioralnego opisano została dokładnie w rozdziale 2.

Współzależność pomiędzy ocenianym w różny sposób wiekiem rozwojowym a wiekiem kalendarzowym jest zachowana w momencie, gdy prawidłowo przebiega rozwój biologiczny (ryc. 3.47)“ Dla większości pomiu* rów współczynnik zbieżności pomiędzy wiekiem rozwojowym a wiekiem kalendarzowym wynosi 0,8. Możliwość charakterystyki pacjenta na podstawie danych wieku kalendarzowego jest wobec tego równa kwadratowi tej wartości; prawdopodobieństwo postawienia słusznej diagnozy wynosi więc (0,8)² * 0,64. Zgodność wieku zębowego z wiekiem kalendarzowym nie jest już tak duża (około 0,7), co oznacza, że istnieje 50% szans na przewidzenie etapu rozwoju na podstawie wieku kalendarzowego,

Interesujące jest, że istnieje większa korelacja mię* Jry wiekiem kostnym a wiekiem zębowym niż wspólza* leżność rozwoju fizycznego i wieku kalendarzowego.

Wick kalendarzowy (miesiące)

Ryc 3.47. Zmiany różnych parametrów rozwojowych dla prawidłowo rozwijającego się dziecka. Charakterystyczne jest. że wszystkie parametry rozwojowe wyprzedzają wiek kalendarzowy i są ze sobą skorelowane. Din tej osoby, tak juk dlo wielu dzieci, wiek zębowy najmniej ze wszystkich zgadza się : pozostałymi parametrami rozwoju (z: Lowery G. H.: Gruwth and dcvelopmenc ot children. wyd. 6, Chicago. Musby. 1973)

Pomimo popularnego ostatnio stwierdzenia na temat nndrozwoju intelektualnego I niedorozwoju fizycznego ora: społecznego dzieci, zauważa się ogólną tendencję, te u dziecka, u którego okrellono zaawansowany wiek szkieletowy, inne mierniki rozwoju są podobne. Na przykład, dojrzale wyglądający i zachowujący się chłopiec powinien mleć bardziej zaawansowany wiek zębowy. Tak więc oczywiste staje się, że do zaplanowania 1 rozpoczęcia leczenia ortodontycznego niezbędne jest przeanalizowanie więcej niż jednego kryterium rozwoju ora: ustalenie znleinofd pomiędzy nimi.

PIŚMIENNICTWO

1. Johns ton M. C.. Develupmental blology of the mouth, palite .md pharynx. (w:) Tewhk T. L, Derkaluusslan V. M. (red.): Congenital anomalie* of che cert, noae and (hroat. New York. Oxford UnWersity Press. 1997.

2. Johnston M. C.. Bronaky P. T ■ Abnormal craniolacial development. an overvlcw, Crit Rev Otal Biol Mcd 6.368-422.1995.

3. Jackson I. T., Hussain IC: Craniofscial and orał maniie-Kartons of iecal alcohol syndtome, Piast Rcconotf Surg 85:505-512,1990.

4. Webster W. S.. Johnston M. C.. Lommcr E.Sulik K-K.. Isocretinoin embryopathy and the cnniai neurel cresc: aa in »to and in virr»« dal', i Daiiiffe Genet

Oev Biol 6:11L-222.1936.

5- Tessier P- Anatemkal clasrihcatk-n ot iaclai.

cial and laren.-ładal clelts. J Ma.dk-<tec Sw? 4:69-9_. 1976.

6. D. F.. Duffy D. L. Beaty T. H-; Uitwal ci juctu smoking anJ orał cle hi a meta-soah?*- Gen F a-late Craniufaclal J 34:206-210, 1997

7. Snów M. D.. Danielscn B. R. G-, Wakh P. A .

M. J.. Facia) clełong. ceraiogenic agenta nn-J h»p>:.m.T--ratology. (• druku).

8. Cohen M. M. Ir Craniu^yn*iwtesis: diagn* n-is raiuit* r and management, New York. IU'tn Pres?. |98o-

9- EU J.. 5arn.it H-. Tałnu E- Effecr of the birth proces- « the neonatal linę in primary uotli enamcl. Pedutr Den-i 1:220-223. 1989.

10. Brandt 1.: Gruwth dynamie, <l W*v* -buth-»e«gbt inrann. (w:) Falkner F.. Tanitet J. M. (rej.l; Humań crowih. torn I. wyd. 2. New York. Plenum PuNuhing. 1966-

11. Salzer H. R.. Haachke F.. Wimmer Ki i wsp.: Growch and nutntionol intake ul inłano with congenital heart Jbe-use. Pediacr Cirdtul 10=17-23. 1989

12. Hemtan-Giddens KI. E-. Slota E.).. W*»tnwiii R- C. i wsp.: Secondaty sexual characu-ruttcs and menso in younggirls scen in officr praccice. Pediatrio 99:505-31 *• 1997.

13. Lareson E. F.. Dahlin K. G-: TIk pietaletKe'*! Unger iinJ dumtny-sucklng habit* in Eunąwoi and prłmlti' e pyu-latłon gmups. Am J Orthud 97.412-435. 1935

H. Gross A. M.. helium G. D.. Hale S T i wsp . M)*9uik-tioual auddentohKUtl cękitionshtpś m 'CConJ gtnde chU dren. Angl* Onhod 60.247-253.1990

15. lundecn H C.GibbsC. H .Vltiini.r» tniK(hak«i. K'-*ton. Joint Wright-PSC. I9S2

16. letuen B. I.. Kreiborg 5. Dcvek<pnicftt ol ihe JcniHem In cloidoctantal dy*pt«*ia. | Orał Pathol Med 19:89-9). 1990.

17. Marks S. C. Jt Tlw basie and npplted btnlugY '*1 tooth eruptłon, Cunneciiw Ttuue Rei 32; 149-i57. 1993

18. MatlcsS. C. )i,Schroeder H E. Titahetuptmn theorim and iiicu, Anat Rec 245 374'391, |996.

19. Rlsitigtt R K.. Pn»łlu W. R.: Coutlnuous oceni ight ob-Mtvu(lt>n uf humnn premolur entptinn, Arch Orał Biol 4li779.789.1996.

20. Trentłnl C. J.. Pmfftt W, K -. High woIuiuhi i .•• tlotii oł humnn pomolar erupthm, Arch Orni Dłoi 41 M-68. 1996.

21. OnHt A-: Ptedlction uł «<oth cmrigence. J tłem Re* 41 573-585.1962

22. Anderson D L. Tliump**n G W., Popoeich f Imwe-Uitlonship uf dentul maturity. tkeletal itutmrm. Itctght ntid walght (ruin age 4 to 14 yc.io, Growth 39:45) 462. 1973

23. Moorrecs C. F. A., Chndlu J. M At-nilaHe ?ptu.r fur ihr incisois during dantal devclupmenr - j gnjwfh -aid\ I-i •ad on physiulogtc nge, Angle Orthnd 33:12-22. 1965.

24. Edwards J. G.: The dUutems, the frenum. che Irem-c• • my, Am J Orthud 71:489-308,1977

25. Gruclich W. W.. PyleS.!.; Radiofrnph* arlns nf sk*-l*rul develupmenr of the hand and wriir. Palu Altu. CsJa.. Stanford University Press. 1959.

26. Tanner J. M<: Uk and abuse of irowth standard*, r Fatknar f •• Tanner J. M. (nd li Humań gruwyh. tom 3. wyd- 2, Naw York, Plenum Pubiuitutg, 1906.