zrzut ekranu 12

•C| Programy Miejsca System

O O O Kozielecki Józef - Koncepcje psychologiczne człowieka.pdf

Plik Edycja Widok Przejdź Pomoc

Poprzednia ^ Następna

tj. B9 czw 26 lut, 12:15 czytelnia (!)

;

!i

rodne. Jej twórq' główną wagę przywiązywali do genezy konfliktów, a ni_c do metod ich rozwiązywania. Jeśli mówili o eliminacji sprzecznych sil motywacyjnych, to raczej analizowali emocjonalne aspekty zagadnienia a nie intelektualne i poznawcze.

Z pragmatycznego punktu widzenia ważniejsze jest pytanie, jak człowiek rozwiązuje konflikty (ewentualnie: jak powinien je rozwiązywać) niż pytanie o ich genezę. Na pierwsze z nich próbuje odpowiedzieć teoria gier, która jest w istocie teorią sytuacji konfliktowych. Zgodnie z jej założeniami każdy konflikt jest pewną grą, którą trzeba racjonalnie rozegrać. Polega to na wyborze działania instrumentalnego czy - mówiąc językiem technicznym — strategii, która w najwyższym stopniu realizuje cele osób biorących udział w grze. Tak więc w słynnej gizc „walka płci” należy wybrać takie strategie, które zarówno żonie, jak i mężowi dadzą maksymalną satysfakcję.

Czy ludzie umieją optymalnie rozwiązywać konflikty przedstawione w postaci gier? Nie można na to pytanie udzielić jednoznacznej generalnej odpowiedzi. Czasem ich zachowanie zbliża się do optimum, w innych przypadkach jest od niego odlegle³⁴. Badania eksperymentalne wykazują jednak, że w procesie rozstrzygania konfliktów ludzie większą wagę przywiązują do aspektów poznawczych sytuacji niż do aspektów emocjonalnych. Spostrzegają oni konflikt jako pewien problem, z którym trzeba się uporać; analizują go w kategoriach użyteczności i tyzyka; przewidują i antycypują zachowanie przeciwnika; formułują hipotezy o przyszłych zdarzeniach. Przyjmują więc postawę samodzielnego badacza. Człowiek umie lepiej i bardziej racjonalnie rozwiązywać konflikty motywacyjne i interpersonalne, niż to wynika z prac psychoanalityków współczesnych. Szczególnie silnie podkreślają to zwolennicy poznawczej koncepcji człowieka oraz tak zwani psychologowie o orientacji humanistycznej.

Rozdział IV

Sztuka samoobrony

1 Chociaż w oczach psychoanalityków człowiek jest istotą niedoskonałą, nie jest on istotą bezbronną. W przypadku konfliktów, których nie umie rozwiązać, i frustracji, która wywołuje lęk, napięcia emocjonalne czy poczucie winy, stosuje on pewne mechanizmy obronne, których zbiór tworzy system obronny „ja”. Mechanizmy te zostały wykryte przez Freuda. Jednak współczesne badania kliniczne i eksperymentalne pozwoliły spojrzeć na nie bardziej realistycznie, pozwoliły ■wyeliminować wiele mitów i złudzeń co do przebiegu samoobrony³⁵. Teoria mechanizmów obronnych jest jednym z tych nielicznych osiągnięć psychoanalitycznych, które są rzadko kwestionowane i które zostały zaakceptowane przez większość współczesnych psychologów.

Czym jest mechanizm obronny? Najczęściej przyjmuje się, iż stanowi on pewną nawykową metodę radzenia sobie z konfliktami. Nie jest on zaprogramowany przez naturę, lecz jest wynikiem procesu socjalizacji. Sytuacja rodzinna, kuituta i układy instytucjonalne kształtują u człowieka pewne sposoby obrony przed konfliktami. Sposoby te funkcjonują nieświadomie. Ludzie nie zdają sobie spraw)'^- z ich działania. Obrona odbywa się poza ich świadomością.

^u Por. J. Kozielecki, Konflikt, teońa gier i psychologia, Warszawa 1970.

¹⁵ Por. H. Grzegołowska-Klarkowska, Mechanizmy obrony osobowości, Warszawa 1986.

116

117

□

Pobrane - Przeglądark... Facebook - Mozilla Fir... g Aleksander Radwański Pobieranie plików

Kozielecki Józef - Konc...