zrzut ekranu 32

•C| Programy Miejsca System

O O O Kozielecki Józef - Koncepcje psychologiczne człowieka.pdf

Plik Edycja Widok Przejdź Pomoc

Poprzednia ^ Następna

! j i	Rozdział VIII
. i i i t i /	Portret quasi-kliniczny i
i j	“| Naszkicowałem psychoanalityczny obraz człowieka w najbardziej zna-
. \	X nej wersji koncepcji psychodynamicznej. Ludzie, którzy przez lata uroż-
: j	samiali psychoanalizę z pracami Freuda, mogą być zaszokowani. Szok ten to skutek przemian, jakie w ostatnich kilku dziesięcioleciach nastąpiły w omawianej koncepcji. Lista tych przemian jest dość długa. Współcześni
	psychoanalitycy odrzucili biologiczną orientację Freuda; przyjęli, że oso-
! :	bowość człowieka, jego system potrzeb i dążeń powstaje często w procesie socjalizacji. Jednostka nie tyle jest wytworem natury, co oddziaływali społeczeństwa i kultury. Jednocześnie fantastyczne i pozbawione realizmu
} '	idee Freuda na temat potężnej roli popędu seksualnego prawie zniknęły z prac współczesnych uczonych. Taki sam smutny los spotkał jego piękną,
i i ■ j f i ! i	ale nieuzasadnioną teorię kompleksu Edypa. Poza tym współcześni psychoanalitycy zmodyfikowali i sprecyzowali hipotezy autora Wstępu do psychoanalizy na temat mechanizmu represji czy przyczyn lęku. Próbowali również wykorzystać w pewnym stopniu zdobycze behawioryzmu i psychologii poznawczej. Dzięki tym przemianom współczesna psychoanaliza straciła swój urok i baśniowy charakter, ale jednocześnie stała się trochę lepszym narzędziem, za którego pomocą można zrozumieć i wyjaśniać zachowanie człowieka. Śledzenie tych historycznych przemian jest zajęciem
	pasjonującym. i
	156
i----------- —

koncepcja psychoanalityczna to „niewątpliwy krok naprzód”³¹ w porów

tj. B9 czw 26 lut, 12:17 (jfc. czytelnia (!)

Jaką wartość naukową posiada psychoanalityczny obraz człowieka? Czy Hornęy, Sullivan i Fromm zmienili nasze wyobrażenie o osobowości? Profesor Tadeusz Tomaszewski odpowiadając na to pytanie, stwierdził, że naniu z behawioryzmem. Nie podzielam tego poglądu. Behawioryści, jnimo ich mechanistycznej postawy wobec człowieka,, wykryli bardziej fundamentalne prawa dotyczące jego funkcjonowania niż psychoanalitycy. Niekwestionowaną zasługą tych pierwszych jest zbadanie roli środowiska w zachowaniu i odkrycie podstawowych praw uczenia się oraz warunkowania reakcji, To dzięki nim rozumiemy obecnie rolę wzmocnień (nagród i kar) w działaniu. Żadne z osiągnięć psychoanalityków nie zdobyło takiej rangi naukowej. Fakt ten nie przekreśla zasług Freuda czy Sullivana, wskazuje on jedynie na ograniczone znaczenie psychoanalizy w szkicowaniu portretu człowieka.

2 Chociaż generalna koncepcja człowieka stworzona przez psychoanali tyków jest mi obca, doceniam pewne ich osiągnięcia. Najważniejszy z nich jest poznanie procesu socjalizacji i kultuiyzacji. Wykazali oni, że środowisko społeczne i kultura odgrywają fundamentalną rolę w rozwoju osobowości, w kształtowaniu popędów i dążeń. O ile behawioryści traktowali środowisko dość atomistycznie, badając, jak izolowane bodźce, takie jak pokarm czy nagana, wpływają na zachowanie sprawcze, o tyle psychoanalitycy analizowali, jak globalna sy tuacj a człowieka kształtuje jego osobowość. Szczególną rolę przypisywali sytuacji rodzinnej i pierwszym doświadczeniom dziecka. Zgodnie z tym badali, jak rodzina wpływa na formowanie potrzeb i postaw dziecka. Współcześni psychoanalitycy powiedzieli wiele ciekawych rzeczy na temat socjalizacji popędów pier-'Otnych i wtórnych. Chociaż dane empiryczne, które zgromadzili, są często niewystarczające, aby zweryfikować wiele hipotez, to jednocześnie są one wystarczające, aby hipotezy te wysuwać.

³¹ T. Tomaszewski, Problemy i kierunki współczesnej psychologii, Warszawa 1968.

157

□

Pobrane - Przeglądark... <2) Facebook - Mozilla Fir... 0 Aleksander Radwański <2) Pobieranie plików

Kozielecki Józef - Konc...