zrzut ekranu 17

•Cf Programy Miejsca System

O O O Kozielecki Józef - Koncepcje psychologiczne czfowieka.pdf

Plik Edycja Widok Przejdź Pomoc

Poprzednia Następna

Drugą formą substytucji jest subli macj a. Stosując ten mechanizm obronny, człowiek wyraża swoje nieakceptowane popędy i dążenia w formie, która zyskuje uznanie społeczne. Jeśli dążenie do zaspokojenia popędu seksualnego nie zostanie spełnione, mężczyzna może je sublimować pisząc wiersze czy malując obrazy. Sublimacja jest ucieczką w twórczą wyobraźnię i w świat fantazji.

Przed laty psychoanalitycy sformułowali paradoksalną hipotezę, że kultura, a głównie sztuka i nauka są wynikiem sublimacji popędu seksualnego. Niewielu współczesnych uczonych traktuje ją na serio. Wiadomo obecnie ponad wszelką wątpliwość, że twórczość artystyczna czy badawcza może być stymulowana przez wiele czynników.

Substytucja w obu swych formach - kompensacji i sublimacji - jest aktywnością myślową; wymaga ona odkrycia nowych celów, nowych zachowań instrumentalnych, które zastąpią aktywność skazaną na niepowodzenie. Wszystko wskazuje, iż jest to z reguły pożyteczny mechanizm obronny.

5W psychoanalitycznym portrecie człowieka mechanizmy te odgrywają ważną rolę; wyparcie i racjonalizacja, projekcja i substytucja tworzą system obronny „ja”, który chroni do pewnego stopnia przed lękiem, poczuciem winy, zaburzeniami emocjonalnymi czy beznadziejnością. Ale myliłby się ktoś, kto by sądził, iż system ten rozwiązuje ludzkie konflikty i zupełnie eliminuje lęk. Słusznie powiedział Hilgard: „Takie mechanizmy obronne dają nam oparcie, dopóki nie będziemy mogli wypracować lepszych rozwiązań dla naszych konfliktów. Są one sztucznymi środkami, podobnymi do lekarstw, które łagodzą symptomy, nie lecząc choroby [...] jeśli ktoś znalazł realistyczne sposoby rozwiązania swych osobistych problemów, nie będzie już potrzebował stosować mechanizmów obronnych¹⁵.

Problem, przed jakim staje współczesny człowiek, nie polega na wzmacnianiu i doskonaleniu systemu obronnego „ja”, lecz na poszukiwa-

¹⁸ J. Gordon, op. cit.

126

: . Pobrane - P	rzeglądark... O Facebook - Mozilla Fir... | Aleksander Radwański <£) Pobier

t* 4) W czw 26 lut, 12:16 Q. czytelnia (I)

niu nowych racjonalnych strategii rozwiązywania konfliktów motywacyjnych i interpersonalnych. Ta ostatnia sprawa nigdy nie była dostatecznie doceniana przez psychoanalityków.

Psychologowie humanistyczni, tacy jak Maslow czy Rogers, zasadniczo twierdzą, że psychoanalitycy' większą wagę przypisywali mechanizmom obronnym niż mechanizmom rozwoju, które są ważniejsze w ży-au zdrowego człowieka. Troska o te ostatnie zapewnia także bezpieczeństwo osobiste.

³ E. Hilgard, op. dc.

anie plików Kozielecki Józef - Konc...