3784494769

Biblioteka Online Think Tanku Feministycznego wvvw.ekologiasztuka.pl/think.tank.femimstyczny

wyznaczają czynniki postnatalne bez względu na anatomię i fizjologię narządów zewnętrznych".¹⁴ Obecnie przypuszcza się¹⁵, że płód ludzki jest na początku płci żeńskiej i dopiero w pewnym stadium ciąży działanie androgenu powoduje odmienny rozwój osobników z chromosomem y. W momencie urodzenia obie płci nie różnią się psychoseksualnie; opozycja męskości i kobiecości ma charakter nabyty: „...w okresie noworodkowym i niemowlęcym nie widać wyraźnych zróżnicowań psychoseksualnych. Podobnie jak płeć embrionu przechodzi od morfologicznej elastyczności do zaftksowanej niezmienności, także i różnice psychoseksualne stają się z czasem czymś na tyle trwałym, że ludzie bezwiednie zakładają, iż mocne i zdecydowane poczucie płciowej tożsamości musi być wrodzone, instynktowne, niezależne od doświadczenia i treningu. Błąd tradycyjnego założenia polega na niedocenianiu siły i uporczywości czegoś, co zostało wyuczone. Eksperymenty etologów nad zjawiskiem imprintingu każą zrewidować to mylne mniemanie".¹⁶

Cytowany powyżej John Momey uważa „przyswojenie sobie języka ojczystego za odpowiednik imprintingu u ludzi"; poczucie tożsamości płciowej zaś ustala się „wraz z opanowaniem języka"¹⁷, co miałoby miejsce mniej więcej około osiemnastego miesiąca życia, Jerome Kagin¹⁸ zbadał szczegółowo sposób odnoszenia się dorosłych do niemowląt: obejmuje się je, pieści, zabawia i różnicuje swoje wypowiedzi zależnie od płci dziecka, („To chłopczyk czy dziewczynka?", „Cześć, kolego!", „Czyż ona nie jest milutka"). Szczególnie ważna rola przypada wrażeniom dotykowym, które u małych dzieci mają silny związek z poczuciem własnego „ja", nawet w stadium poprzedzającym opanowanie mowy.

W naszych warunkach społecznych kobiety i mężczyźni żyją w dwu

¹⁴    Tamże, s, 48.

¹⁵    M. J. Sherfey: The Evolution and Naturę of Female Sexuality in Relation to Psychoanalytic

Theory,„Journal of the American Psychoanalytic Association" 14, styczeń 1966, oraz J. Money:

Psychosexual Differentiation, w książce Sex Research, New Developments, N. York 1965.

¹⁶    Money, op. -cit., s. 12.

¹⁷    Tamże, s. 13.

¹⁸    J. Kagin: The Acąuisition andSignificance of Sex—Typing, w M. Hoffman (red.): Review of

Child Development Research, N. York 1964.

Teresa Holówka. red. Nikt nie rodzi się kobietą. 1982

67