120137646

RECENZJE I PRZEGLĄDY PIŚMIENNICTWA

PRZEGLĄD BIBLIOTECZNY 1985 1 PL ISSN 0033-20ZX

Środki komunikacji

Charles L. Bernier, A. Neil Yerkey: Cogent communication. Onercomzng reading overload. Westport, Conn.: Greenwood Press 1979, 281 s. Contributions In Librarianship and Information Science. Nr 26.

Powszechnie znane jest zjawisko tzw. eksplozji informacji, charakterystyczne zwłaszcza dla El połowy XX w. Szybki wzrost produkcji wydawniczej książek a w jeszcze większym stopniu czasopism (w ostatnich latach liczba artykułów zamieszczonych w czasopismach sięgała kilkunastu milionów rocznie, wzrastając co rok) sprawia, że żaden naukowiec nie jest w stanie przeczytać całości interesującego go piśmiennictwa, zwłaszcza z zakresu humanistyki. Jak zaradzić temu złu? Jak osiągnąć, żeby każdy specjalista mógł zapoznać się z publikacjami z dziedziny, którą się zajmuje, a także żeby został przekonany przez argumenty w tych publikacjach zawarte tak, aby mógł podjąć odpowiednie działania? Odpowiedzi na te pytania stara się udzielić praca Ch. L. Berniera i A. N. Yerkeya.

Zgodnie z postawionymi przez Autorów celami składa się ona z 3 części ujętych w 18 rozdziałach. W pierwszych 10 rozdziałach przedstawione są sposoby przezwyciężania eksplozji informacji prowadzącej do tego, co w omawianej publikacji nazywa się przeciążeniem lekturą (reading overload); w następnych 7 rozdziałach zawarta jest analiza procesu przekonywania odbiorcy o słuszności przekazywanej mu informacji (cogent communication); ostatni rozdział mający częściowo charakter rekapitulacji dotyczy przede wszystkim działania na podstawie informacji uznanej za słuszną (reading and doing). Pracę uzupełnia obszerna bibliografia (185 poz.), wyłącznie w języku angielskim, indeks przedmiotowy oraz dane o autorach.

Z pracami w zakresie informacji naukowej związana jest bezpośrednio pierwsza część omawianej publikacji. Autorzy podają następujące sposoby przezwyciężania przeciążenia lekturą:

—    specjalizacja,

—    bibliografie, indeksy,

—    skondensowane surogaty.

Specjalizacja zawęża wprawdzie zasięg piśmiennictwa, z którym należy się zapoznać, co jest jej stroną dodatnią, jednakże często następująca jednocześnie nadmierna specjalizacja grozi niemożnością rozwiązywania szerszych problemów wymagających znajomości wielu dziedzin, a to wskutek ewentualnego pominięcia potrzebnych pozycji (tak np. może się stać przy analizie kryzysu energetycznego).

Bibliografie i indeksy nie zwalniają od konieczności zapoznania się z odpowiednim piśmiennictwem, nie mają więc większego znaczenia, jeśli chodzi o oszczędność czasu.

Skondensowane surogaty, w naszej terminologii zwane dokumentami pochodnymi, przybierają rozmaite formy. Do najbardziej znanych należą streszczenia, wyciągi i abstrakty (analizy dokumentacyjne), które