2181688192

Mieczysława Adrianek

ZAINTERESOWANIA NAUKOWE JÓZEFA ŻUCHOWSKIEGO ZASŁUŻONEGO PEDAGOGA UCZNIA JOACHIMA LELEWELA

Józef Żuchowski należał do najbardziej zasłużonych pedagogów w Królestwie Polskim. Mimo to postać ta jest zupełnie nieznana. Krótkie noty biograficzne znaleźć można jedynie w Encyklopedii ogólnej wiedzy ludzkiej¹, w Encyklopedii powszechnej Orgelbranda¹, w Słowniku biobibliograficznynt dawnego Uniwersytetu Wileńskiego Ludwika Janowskiego i innych pracach tego autora². Jego nazwisko wymieniono we wspomnieniach Franciszka Kowalskiego³, Bolesława Prusa⁴, Bronisława Znatowicza^{5 6}, oraz w anonimowym artykule zamieszczonym w Pamiętniku zjazdu b. wychowańców szkół lubelskich⁷.

Okazjonalne wzmianki znajdują się również w wielu publikacjach, m. in. w pracach Mieczysławy Adrianek, Czesława Erbera, Zygmunta Klukowskiego, Ryszarda Kuchy, Haliny Raczek, Mariana Henryka Serejskiego, Tadeusza Słowikowskiego⁸. Najwięcej danych o życiu i działalności dydaktycznej tego pedagoga zachowało się w Archiwum Państwowym w Lublinie, w zespołach

1

   Warszawa 1868. T. 26, s. 1076.

2

   L. Janowski. Słownik... Wilno 1839, s. 522-523; Id., Na Wszechnicy Wileńskiej. Przyczynek do IJI-go tomu Uniwersytetu Wileńskiego d-ra Bielińskiego. „Kraj” 1901, nr 22, s. 249; Id., W promieniach Wilna i Krzemieńca. Wilno 1923, s. 164.

3

   Fr. Kowalski. Wspomnienia (1819-1823). Kijów 1912, s. 88, 120.

4

   B. Prus. Kroniki. Opr. Z. Szweykowski. Warszawa 1965. T. 15, s. 274-275, 279, 667.

5

   B. Znatowicz. Szkoła polska przed czterdziestu pięciu laty. „Biblioteka Warszawska” 1909. T. 3, s. 548.

6

   Pamiętnik... Lublin 1926, s. 28-29, 76. Tamże na s. 77 podobizna Żuchowskiego na zdjęciu grupowym b. wychowanków gimnazjum lubelskiego (siódmy w pierwszym rzędzie od lewej).

7

   Warszawa 1876. T. 10, s. 467.

8

   M. Adrianek. Początki bibliotekarstwa publicznego w Lublinie. „Roczniki Biblioteczne” 1970, s. 706, 709; Id., Recepcja dorobku naukowego Joachima Lelewela w środowiskach publicznych szkól średnich Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego pierwszej połowy XIX wieku. W: Joachim Lelewel. Księgoznawca, bibliotekarz, bibliograf. Warszawa 1993, s. 302, 304-5; Cz. Erber. Drukarstwo i księgarstwo w Radomiu w latach 1811-1865. Radom 1977, s. 54-57; Z. KJukowski. Dawne szkoły im. Zamojskich w Szczebrzeszynie (1811-1852). Zarys dziejów. Zamość 1927, s. 30-31, 34-40; R. Kucha. Gimnazjum męskie i szkoła im. Staszica w Lublinie w latach 1864-1919. W: Szkoła czterech wieków. Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica w Lublinie. Lublin 1992, s. 124-127, 129; H. Raczek. Gimnazjum lubelskie w okresie między powstaniowym (1833-1863). W: Ibidem, s. 112, 114-115; M. H. Serejski, Koncepcja historii powszechnej Joachima Lelewela. Warszawa 1958, s. 186, 191; T. Słowikowski. Joachim Lelewel, krytyk i autor podręczników historii. Warszawa 1974, s. 37.