2181688246

Zainteresowania naukowe Józefa Żuchowskiego...    21

Dodatkową trudnością było to, że stopień kandydata uzyskany przez Żuchowskiego nie został zatwierdzony przez ministerstwo oświaty w Petersburgu. Dzięki interwencji Stanisława Zamoyskiego, który doceniał dużą wiedzę i zdolności dydaktyczne i naukowe J. Żuchowskiego, pozwolono mu przystąpić do egzaminu na Wydziale Nauk i Sztuk Pięknych Uniwersytetu Warszawskiego. W 1829 r. po złożeniu odpowiednich egzaminów Józef Żuchowski uzyskał upragniony stopień magistra nauk i sztuk pięknych. W ciągu swego pobytu w Szczebrzeszynie wykładał nie tylko historię i geografię, ale i inne przedmioty, takie jak język polski, łaciński i francuski, arytmetykę. Józef Żuchowski był nauczycielem oddanym swemu zawodowi, energicznym, taktownym. Mimo młodego wieku posiadał szeroką wiedzę, którą systematycznie wzbogacał na drodze samokształcenia. Podkreślić należy jego wszechstronne oczytanie, gdyż lekturze poświęcał każdą wolną chwilę. Wcale nie myślał poprzestać na stopniu magistra. Naruszając nieco przyjętą w artykule chronologię wydarzeń, już teraz podam, że w dniu 7 kwietnia 1835 r. - jak podają źródła - Uniwersytet Krakowski ob merita litteraria nadał mu upragniony stopień doktora filozofii. Ale ówczesny dyrektor główny Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych, Duchownych i Oświecenia Publicznego nie pozwolił mu - ze względów politycznych - używać tego tytułu twierdząc, że uzyskanie go dokonało się bez wiedzy ówczesnych władz Królestwa Polskiego. Tytuł naukowy doktora uzyskał Żuchowski na podstawie sporego dorobku naukowego. Niektóre swoje prace zdążył opublikować, większość jednak pozostała w rękopisach, które nie dochowały się do naszych czasów. Powstanie listopadowe i późniejsze trudne warunki życia, jakie były udziałem większości Polaków w zniewolonym kraju, nie pozwoliły, by jego prace ujrzały światło dzienne w postaci druku.

Najbardziej owocny pod względem naukowym okres w życiu J. Żuchowskiego - to czas spędzony w Szczebrzeszynie. Dowodzą tego wspomniane jego listy do Joachima Lelewela (pierwszy list z 8 stycznia 1825 r. został napisany w Wilnie), które w postaci aneksu dołączam do niniejszego tekstu. Niestety, brak jest odpowiedzi na nie, gdyż nie zachowało się archiwum rodzinne Żuchowskich.

Żuchowski bardzo często jeździł ze Szczebrzeszyna do Warszawy, gdzie mieszkali jego teściowie i siostra żony. Korzystając z okazji odwiedzał swojego mistrza, który inspirował i rozwijał jego zainteresowania naukowe.

W listach pisanych do Lelewela przewija się wiele różnorodnych tematów. Pisał więc Żuchowski o warunkach pracy, o swoich zajęciach dydaktycznych, o swych kolegach, wiele miejsca poświęcając przyjacielowi z okresu wileńskiego, Stanisławowi Kiewliczowi. Pożyczał od Lelewela i zwracał rozmaite książki. Prosił o uwagi krytyczne oraz wskazówki do dalszej pracy. Z listów tych widać, że Żuchowski troszczył się o odpowiedni poziom wykładów, o stosowny dobór podręczników i o lektury dla uczniów. Zabiegał o rozszerzenie programu nauczania, nade wszystko niestrudzenie wyszukiwał tematy do naukowego opracowania oraz starał się o ich wydanie i rozpowszechnienie. Publikacja