5484453656

160

RECENZJE, OMÓWIENIA, NOTY

KATALOG GAZET W RFN

Układ „Katalogu” jest pozornie skomplikowany. Pierwszym etapem klasyfikacji jest podział ze względu na temat — wyróżniono tu 13 głównych grup tematycznych (w których z kolei wyróżnia się po kilka podgrup) uzewnętrzniających najpełniej lipską koncepcję rozumienia przedmiotu nauki o środkach masowego przekazu. W obrębie właściwych podgrup tematycznych wprowadzono podział chronologiczny. Okres czasowy nie jest stały — raz obejmuje kilka lat, innym razem kilkanaście; zależy od ilości pozycji w danym dziale. Z kolei w tak wyróżnionych podgrupach tematycznych podzielonych na pewne okresy chronologiczne (przyjęto zasadę odwrotnego porządku chronologicznego: od 1980 do 1950, a nie 1950—1980) następuje kolejny podział ze względu na rodzaj publikacji:    1. podręczniki (Lehrmaterial/

Forschungsergebnisse), 2. właściwe rozprawy naukowe (Aufsatze), 3. prace dyplomowe, 4. dysertacje, 5. bibliografie. Autorzy podkreślają, że wobec przyjęcia zasady jednokrotnego klasyfikowania konkretnej pozycji (często przecież wielowątkowej), bez używania odnośników, przy poszukiwaniu literatury dot. szczegółowej kwestii należy również przeglądać inne pokrewne podrozdziały. Część II „Katalogu”, która zawierać będzie różnorodne indeksy (a także wykaz prac wg rodzaju mediów, typów prasy) jest przygotowywana.

Główne trendy badawcze występujące w ośrodku lipskim charakteryzuje załączone tu zestawienie tabelaryczne. Mimo iż jest ono opracowane wg nieco odmiennych koncepcji (zdeterminowanych klasyfikacją przyjętą w „Katalogu”) od tych, które zastosowałem w analizie „Polskiej bibliografii adnotowanej wiedzy o środkach masowego komunikowania” (zob. w tym nrze „Tendencje rozwojowe polskiego prasoznawstwa 1955— 1981”), można by pokusić się o pewne próby porównywania głównych kierunków badań prasoznawczych w Polsce i NRD. Tego rodzaju „operacje” pozostawia się zainteresowanym czytelnikom.

Moim zamiarem było przedstawienie (i krótkie scharakteryzowanie) bardzo ważnej książki dla prasoznawstwa krajów socjalistycznych, a szczególnie dla prasoznawczej dokumentacji.

Sylwester Dziki

Walter J. Schli t z: ZEITUNGEN IN DER BUNDESREPUBLIK DEUTSCHLAND 1983. Universi-tatstverlag Konstanz GmbH, Kon-stanz 1983. S. 88.

Autor jest naszym czytelnikom znany jako redaktor odpowiedzialny kwartalnika Publizistik i drukowanych tam analiz statystycznych prasy za-chodnioniemieckiej. Swój „Katalog gazet w RFN 1983” zamknął w połowie tamtego roku. Zbiegło się to z przyznaniem W. J. Schiitzowi doktoratu h.c. przez Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Westfalskiego. Sam autor podkreśla swe związki z uniwersytetem w Monastyrze, gdzie przed 30 laty zaczął badania nad strukturą i statystyką prasy.

Schiitz stwierdza, że — przy wysokim stopniu koncentracji — sytuacja prasy codziennej w RFN od 1975 roku ustabilizowała się do tego stopnia, iż omawiana tu książka może stanowić kontynuację jego „Atlasu gazet w RFN 1976”, wydanego (1979) w ośmiu mapach.

Obecna publikacja jest podzielona na 3 części, poprzedzone przedmową (s. 7—8) i wstępem (s. 11—12), objaśniającym układ i korzystanie z zestawień oraz definiującym kategorie. Jako „gazety codzienne” przyjęto wszystkie periodyki wydawane co najmniej 2 razy w tygodniu i posiadające aktualny dział polityczny z treściowo uniwersalnymi wiadomościami. Najmniejszą statystyczną jednostką prasową jest „wydanie redakcyjne” — także takie, które tylko przez zmianę tytułu (lub podtytułu) określa podstawowy obszar rozpowszechniania. Dalej mamy „wydawnictwo jako nakładcę” i „wydawnictwo jako jednostkę gospodarczą”. Kategorię nadrzędną stanowi „jednostka publikacyjna” — w której ramach wszystkie edycje mają tę samą „stronę okładkową” (Zeitungs-mantel). Natomiast edycje tego samego „wydawnictwa jako nakładcy” mają ponadto identyczne impressum.

Część 1 — „Redakcyjna i wydawnicza struktura gazet codziennych” (s. 15—34) — zestawia w podziale na kraje federalne 125 „jednostek publikacyjnych” podług nakładów sprzedanych w IV kwartale 1982, wymieniając siedzibę „jednostki publikacyj-