8851686552

B. Śliwerski (red. nauk.), Teoretyczne podstawy edukacji alternatywnej, Kraków 2009 ISBN: 978-83-7850-234-0, ©by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2009.

Wprowadzenie*

Gdybyśmy zaczęli naszą analizę od zasadniczego dla tematu terminu „alternatywa”, okazałoby się bardzo szybko, że już z samą jego definicją mamy pewien problem. Jedni bowiem akcentują w swojej definicji tego terminu dwuwariantowość sytuacji wyboru, inni zaś dopuszczają wielorakość tak określonego zjawiska^{1 2}. Można zatem mówić o edukacji alternatywnej, gdy stwarza ona wybór między tylko dwiema lub co najmniej dwiema możliwościami w sferze uczenia się człowieka. Innymi słowy, edukacja alternatywna to edukacja conajmniej dwuwariantowa, sprowadzona do jednoznacznM^)§i^tynomii edukacyjnych i stwarzająca odmienność typu „albo - albo”, _f,t$4q1^arato” lub też edukacja wyborów pomiędzy różnymi, ale wzajemnie sie^yfflu^rającymi ofertami. Sądzę, że w odniesieniu do edukacji zasadne są^^e^^^Pie jej rozumienia. Można bowiem mówić o takich alternatywach w eamcąrf$*jak:

- kształcenie publiczne i niepubliczne;

- kształcenie tradycyjne i innowacyjne;

- kształcenie adaptacyjne i emancypacyjne;

— wychowanie autorytarne i antyautorytarne;

— wychowanie dyrektywne i niedyrektywne;

- pedagogika i antypedagogika itd.

Dopiero w piątym wydaniu Siłownika pedagogicznego W. Okoń wprowadził termin „alternatywne wychowanie”, odnosząc jego definiens jedynie do edukacji

1

Artykuł opublikowany pod tytułem Edukacja alternatywna - dylematy teorii i praktyki w: Edukacja alternatywna. Dylematy teorii i praktyki, red. B. Śliwerski, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 1992.

2

W Słowniku poprawnej polszczyzny pod red. W. Doroszewskiego (PWN, Warszawa 1982, s. 12) znajdujemy następującą definicję: „alternatywa - sytuacja wymagająca wyboru między dwiema wykluczającymi się możliwościami”; W. Kopaliński (w: Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, WP, Warszawa 1989, s. 28) twierdzi natomiast, że musi tu zachodzić „co najmniej jedno z dwojga” zjawisk, których może być więcej niż tylko dwa; także w terminologii niemieckiej „alternatywny - oznacza inną możliwość, możliwość wyboru pomiędzy dwiema i więcej rzeczami” [w:] Das Bedeutungswórterbuch. Wortbildung und Wor-tschatz, Dudenverlag, t. 10, Mannheim - Wien - Zurich 1985, s. 43.