Historia sztuki nowożytnej polskiej, 30.05.2011
KACPER BAŻANKA (OK. 1680-1726)
W 1704 r. uzyskał nagrodę w konkursie architektury w Akademii św. Łukasza ( Rzym) i po tym wraca do Polski, gdzie pracuje głównie w Małopolsce.
Kościół Norbertanek w Ibramowicach
Dążenie do znacznej integracji przestrzeni- opięcie całego wnętrzna jednolitym systemem podpór.
- wykorzystanie doświadczeń Berniniego- wprowadzenie luster-> ujednolicenie oświetlenia wnętrza
-jednolita dekoracja- inne podejście do płaszczyzny sklepienia
Rzeźby w tym kościele wykonał Antoni Frąckiewicz- charakterystyczny sposób ukształtowania draperii- bardzo ruchliwa powierzchnia tej draperii.
Kościół Misjonarz w Krakowie, 1719-1728
Uzyskał formę kościoła jednonawowego z kaplicami otwierającymi się do tej nawy prostokątnymi otworami. Fasada jest dość bezpośrednim nawiązaniem do S. Andrea di Quirinale, a wnętrze nawiązuje di kaplicy Cappella dei Re Magi w Palazzo di Propaganda Fide.
Kościół Pijarów w Krakowie, projekt, I faza- 1714-1727
Znajduje się przykład nagrobka medalionowego- portret przybierający formę medalionu i bardzo często ten portret jest przez kogoś prezentowany ( stąd nazywany jest prezentowanym ).
*W wieku XVIII charakterystyczne dla nagrobków jest konceptyzm- różnorodność nagrobków, ale każdy z nich ma w sobie jakiś koncept.
Kościół w obecnym swoim kształcie jest dwufazowa- szczyt jest II fazy. W części dolnej mamy do czynienia z dość prostą fasadą o dość czytelną proporcjach, a w górnej partii, pomimo dobrego dopasowania, ma bardziej różnorodny charakter ( graficzny) .
Analogiczne do Imbramowic opracowanie ołtarza. We wnętrzu wprowadzone są malowidła ścienne, które bardzo wyraźnie nawiązują do rozwiązań Pozza, wykonane przez F. Eckstein'a
Antonii Frączkiewicz, ołtarz główny, Raków, 1729
Figury św. Piotra i Pawła- dynamiczne ukształtowanie draperii, przez kształtowanie drobnych fałdek-> jeden z obecnych typów kształtowanie draperii( II typ- ubranie figury w bardzo mocarną draperię, układającą się w grube, mięsiste fałdy).
A. Frączkiewicz, 1728-1729, ołtarz główny
Nawiązuje do rozwiązań Baltazara Fontany.
POMPEO FERRARI (OK. 1673-1736)
Jest Rzymianinem- przynosi do Rzeczpospolitej ( ok.1700 r.) różne rozwiązania; architekt wojewody Poznańskiego .
Kaplica Gruszczyńskich, Leszno, 1711 r.
Kaplica prymasa Teodora Potockiego, 1727-1730, Gniezno (malowidła Jan Maciej Mejer)
Charakterystyczne rozwiązania- plan zawarty w planie ( wpisywanie w jedną figurę geometryczną inną), bardzo częste stosowanie kopuł( zacieranie granicy między zamknięciem ściany a kopułą), wycinanie otworów w samej kopule, kopuła- niska czasza zdominowana przez dość masywną latarnię, kontynuacja podziałów przestrzennych w partii górnej- zintegrowanie rozwiązania, wysmuklenie podpór w elewacjach ( oddzielne postumenty pod każdą podporę)
Kościół pocysterski w Lądzie, 1728-1733
Podsumowanie rozwiązań. Zaprojektował tylko nawę, reszta jest wcześniejsza, nawiązująca do rozwiązań warszawskich.
Prostokąt wpisany w ośmiobok- system wklęsłych ścian we wnętrzu- system przenikających się elips.
W elewacji zewnętrznej- zwieńczenie w formie medalionu ujętego w delikatne wolutki ( bardzo popularne u niego).
Regencyjne ornamenty- również projektowane przez niego.
*wielkopolska- przenikanie pewnych rozwiązań z terenów Śląska;
Ulubionym planem Ferrariego był plan centralny.
Kościół Reformatów, Osieczna, 1729-1733
Eliptyczne zwieńczenie, wysmuklenie podpór. We wnętrzu- kościół jednonawowy w płytkimi kaplicami ukształtowanymi perspektywicznie, jednakże jest dążność do integracji wnętrza; nie ma belkowania, które odcięło by część górną- zacieranie podziałów poziomów- CHARAKTERYSTYCZNE
Kopuła w kościele Filipinów w Gostyniu
Kopuła dopasowana do wnętrza- gęste podziały dopasowane do dolnej partii.
Kościół jezuitów, ołtarz główny w Poznaniu, 1727
Architektura kolumnowa.
CARLO ANTONIO BAY (OK. 1678-1740)
Działał na terenie Warszawy.
Kościół Wizytek w Warszawie, 1727
Typologicznie trudny do określenia. Powszechne używanie kolumn i nie ma linii krzywych ( odcinki proste i załamywane pod kontem prostym). Sama partia zwieńczenia nie jest zaprojektowana przez Bay'a, ale pochodzi z lat 50. ( Jakub Fontana).
Kościół św. Marcina w Warszawie
Pomiędzy dwiema kolumnami jest odcinek muru, który ma zaokrąglone krawędzie ( dodatkowy efekt światłocieniowy).
Kościół Pijarów w Łowiczu
Pojawia się element załamania wnęki. Dolna kondygnacja potraktowana jest jak wielki cokół.
Kościół w Siemiatyczach
W typie kościołów lubelskich. W klasztorze wprowadzono linię krzywą w elewacji zewnętrznej.
Kościół w Karczewie
Problem czy to on go wykonał. Jeżeli to tylko część centralna w jego wykonaniu.
Mała architektura:
Nagrobek prymasa Michała Radziejowskiego w kościele św. Krzyża w Warszawie
Figury wykonał Bartłomiej Bernatowicz.
Ołtarz boczny w kościele św. Krzyża w Warszawie'
Figury są Bernatowicza
W Warszawie działają również artyści sprowadzeni przez Augusta II. Zostaje powołana filia saskiego urzędu budowlanego.
Rezydencja Augusta II Sasa na przedmieściu po 1713 r.
Wielki Salon- charakterystyczny sposób rozwiązania- arkady z owalnymi oknami.
August II dążył do otrzymania wszystkich rezydencji JIIIS- Wilanów. Dokonał zmiany w obrębie Gabinetu Holenderskiego- kwadratura przedstawiającą Rzeczpospolitej jako budynku ( Jan Samuel Mock) oraz w jednym ze skrzydeł urządzenie Sali Białej.
Wybudował również kaplicy w obrębie Marywilu, a jego pozostałe inwestycje miały charakter militarny.
Kalwaria Ujazdowska, fund. Daniel Jałka, 1724-1731- rozpoczynała się na placu Trzech Krzyży i kierowała się do Zamku Ujazdowskiego.
Architekci króla zawsze byli Włochami:
- Bay
-Solari
-Fontana
-Dominik M…(?)
WIEK XVIII OK. 1740-OK.1770
Integracja widoczna w planie- wydłużony ośmiobok z dwoma kaplicami umieszczonych po boku.
PAWEŁ FONTANA (1696-1765)
Działa przede wszystkim na terenie Lubartowa i pracuje dla Sambuszków.
Kościół św. Anny, 1733-1738, Lubartów
wydłużony ośmiobok z dwoma kaplicami umieszczonych po boku.
Stosowanie podpór o zupełnie nieklasycznych formach.
Praktycznie wszystkie projekty Fontany powtarzają ten układ architektoniczny. Lubi stosować plany o elementach centralizujących.
Chełm Lubelski, 1753-
Włodawa, 1741-1780
Sklepienia- system kolebki z lunetami. W fasadzie uginające się podpory.
Kościół w Lublinie, 1742
Kościół Dominikanów we Lwowie, 1744-1759, Jan de Wide
Kwintesencja rozwiązania centralno-podłużnego.
Berdyczów, kościół, Jan de Witte/ Wide
Bernard Meretyn, cerkiew św. Jura, projekt i plan, 1748
-ii- ratusz w Buczaczu, 1750
Kwintesencją środkowej fazy architektury jest przykład Wilna.
Kościół Bazylianów w Berezweczu: smukłe proporcje, dwuwieżowe fasady- potęgowanie wertykalizmu, kilkukondygnacyjne i co wyżej to ażurowe wieże do końca murowane z małymi hełmami., stworzenie cokołu, który jest boniowany poziomymi pasami, elementu ażuru, zdarzają się kolumny i pilastry.
Kościół Misjonarzy w Wilnie
Przebudowywany- urozmaicone wykrojone otwory.
Kościół św. Jana w Wilnie
RZEŹBA OK. 1740-1770
Lwowska rzeźba rokokowa- nie dotyczy tylko Lwowa, znacznie większy obszar- cała południowo-wschodnia Rzeczpospolita.
Artyści:
-Pinsel
- Antoni Osiński
-Fesinger
- Polejowski
Nie jest znana dobrze geneza tych rozwiązań. Doprowadzenie rozwiązań znanych ze sztuki rokokowej do maksimum możliwości:
-traktowanie draperii jako osobnego problemu artystycznego
-kompozycja figury - egzaltowane, taneczne pozy, bardzo przerysowana gestykulacja-> napięte, wysuszone postaci