w w w . l o s i o w i s k o . c o m

1

|

P r z y p a d k i l o k a t y w n e | P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o |

P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o

- m a t e r i a ł y d o d a t k o w e -

P r z y p a d k i l o k a t y w n e z e w n ę t r z n e

opracowanie:

Dominika Plińska-Narloch

2 0 1 0

w w w . l o s i o w i s k o . c o m

w w w . l o s i o w i s k o . c o m

2

|

P r z y p a d k i l o k a t y w n e | P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o |

Przypadki lokatywne zewnętrzne

Podobnie jak przypadki lokatywne wewnętrzne, zewnętrzne są trzy i odpowiadają

tym wewnętrznym. Tworzy się je bardzo podobnie. Dla większości ( oprócz Illatiivi )

rdzeń jest ten sam co dla Genetiivi.

Każdy posiada swoja końcówkę Allatiivi –lle, Adessiivi –lla,-llä, Ablatiivi –lta, -ltä;

dodawaną zgodnie z harmonia wokaliczną.

TWORZENIE:

Nom.

Rdzeń

Allatiivi

Adessiivi Ablatiivi

katu

kadu-

kadulle

kadulla

kadulta

ulica

pöytä

pöydä-

pöydälle

pöydällä

pöydältä

stół

rikas

rikkaa-

rikkaalle

rikkaalla

rikkaalta

bogaty

nainen

naise-

naiselle

naisella

naiselta

kobieta

ALLATIIVI

- lle

Allatiivi odpowiada na pytanie mille? ( dokąd?) i służy do wyrażania ruchu NA

COŚ

.

Charakteryzuje się końcówką -lle, dołączaną do rdzenia wyrazu na tych samych

zasadach co w genetiivie, inessiivie. W języku fińskim jak i w polskim występują

rzeczowniki, z którymi nie można użyć przypadka wewnętrznego np: plaża. Nie

powiemy, że idziemy do plaży, ale na plażę.

w w w . l o s i o w i s k o . c o m

3

|

P r z y p a d k i l o k a t y w n e | P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o |

Analogicznie rzecz biorąc Allatiivi stosujemy z czasownikami tj: mennä ( iść), tulla

( przyjść), päästä ( dostać się), panna ( kłaść, położyć )

ZASTOSOWANIE:

1.Allatiivu używamy również, gdy chcemy podkreślić, że coś przemieszcza się na

coś, np.: Juha mene katolle. – Juha idzie na dach.

2.Allatiivu używamy, gdy chcemy powiedzieć, że komuś coś dajemy:

Juha antaa raha myyjälle. – Juha daje pieniądze sprzedawcy.

3. Dzięki Allatiivi możemy wyrazić ruch do kogoś – KENELLE?

Juha soitti minulle aamulla. – Juha zadzwonił do mnie dziś rano.

Lähetin kortteja ystäville. – Wysłałem listy do przyjaciół.

4. Możemy wyrazić do kogo idziemy: Menemme illalla Jusille ja Marjalle. – Idziemy

wieczorem do Jusiego i Marji.

ZAIMKI OSOBOWE

minä

minulle

sinä

sinulle

hän

hänelle

me

meille

te

teille

he

heille

w w w . l o s i o w i s k o . c o m

4

|

P r z y p a d k i l o k a t y w n e | P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o |

ADESSIIVI

- lla / llä

Adessiivi odpowiada na pytanie millä? ( na czym?). jego końcówkami sa –lla, -llä.

Podobnie jak Inessiivi wyraża on statyczne przebywanie ale na czymś!!! Końcówkę

przypadka przyłączamy tak jak w poprzednich przypadkach do rdzenia słowa i

zgodnie z harmonia wokaliczna.

Kirja on pöydällä – książka jest na stole

wyrażanie przebywania NA czymś!

Laukku on tuolilla – torba jest na krześle.

ZASTOSOWANIE:

1.

Adessiivi może wyrażać posiadanie:

Minulla on kaksi koiraa. (Mam dwa psy.)

Onko sinulla uusi auto? ( Czy masz nowe auto?)

Sinulla ei ole nälkää. ( Ty nie jesteś głodny.)

Minulla on ....... – w języku polskim dokładnie oznacza: u mnie jest ....., na

mnie jest…

2.

Missä? – gdzie: Kissa istuu pöydällä – Kot siedzi na stole.

Jussi makaa sohvalla – Jussi leży na sofie.

Zastosowanie to występuje z następującymi typami czasowników: olla być, asua

mieszkać

, istua siedzieć, seisoa stać, käydä iść ( wyjątek, jedyny czasownik który można

użyć z inessiivi i adessiivi wyrażający ruch), maata leżeć

3.

Millä? ( z czym?, jak?), Minkä avulla? ( w jaki sposób?)

– Menettekö Helsinkiin bussilla vai junalla? – Jedziecie do Helsinek

autobusem czy pociągiem?

- Keitto syödään lusikalla – Zupę je się łyżka.

- Minä kirjoitan vasemalla kädellä – Ja piszę lewą ręką ( jestem leworęczna).

w w w . l o s i o w i s k o . c o m

5

|

P r z y p a d k i l o k a t y w n e | P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o |

4. Milloin? ( kiedy?)

- Menemme Puolaan kesällä. – Jedziemy do Polski latem.

- Päivällä olen työssä. – W dzień jestem w pracy.

Jeśli wyrażamy posiadanie za pomocą Adessiivu, zdanie tworzymy za pomocą

następującej konstrukcji tzw.: KONSTRUKCJI POSESYWNEJ.

KENELLÄ

+

ON

+

MIKÄ

Osoba posiadająca rzecz

czasownik „olla” w 3 os.l.poj.

posiadana

Ta konstrukcja znaczy dolanie ze: „na kimś cos jest!”. Bardzo ważne jest to, ze w

zdaniu tym używamy zawsze czasownika olla w 3os.l.poj.!!! niezależnie od liczby

posiadanych rzeczy. Konstrukcja ta jest bezpodmiotowa.

Jussilla on kaksi koiraa. – Jussi ma 2 psy.

Tytöllä on punainen tulppaani. – Dziewczyna ma czerwonego tulipana.

PYTANIE

Mitä sinulla on

? – co masz?

Onko sinulla tietokone? – czy masz komputer?

Onko Jussilla kaksi koiraa? – czy Jussi ma 2 psy?

ZDANIE PRZECZĄCE:

KENELLÄ

+

EI OLE

+

MITÄ

Osoba posiadająca

czasownik olla, przeczenie w 3os.l.poj. rzecz w partitiivi.

w w w . l o s i o w i s k o . c o m

6

|

P r z y p a d k i l o k a t y w n e | P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o |

Hänellä ei ole aikaa – ona nie ma czasu.

Jussilla ei ole kahta koira – Jussi nie ma dwóch psów.

W konstrukcji zdania przeczącego używamy zawsze przeczenia czasownika OLLA

w 3os.l.poj.

Ponieważ jest to przeczenie, posiadana rzecz nie zależnie od ilości będzie

występować w formie partitiivu.

ZAIMKI OSOBOWE

minä

minulla

sinä

sinulla

hän

hänellä

me

meillä

te

teillä

he

heillä

w w w . l o s i o w i s k o . c o m

7

|

P r z y p a d k i l o k a t y w n e | P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o |

ABLATIIVI

- lta / ltä

Ablatiivi odpowiada na pytanie miltä? Skąd? Z czego? Jest odpowiednikiem

przypadka wewnętrznego elatiivi i pełni bardzo podobną funkcję. Jednakże oznacza

on ruch odbywający się z jakieś powierzchni np. dachu.

Minä otan kirja pöydältä – biorę książkę ze stołu

Otan lauku tuolilta – biorę torbę z krzesła.

ZASTOSOWANIE

1.

Mistä?

Skąd? - Bussi lähtee asemalta klo 20:00. – Autobus odjeżdża z bazy o

20:00.

-

Ostin mansikoita torilta. – Kupiłam truskawki na targowisku.

Ablatiivi możemy używać z następującymi czasownikami : lähteä, odjeżdżać, mennä,

iść,

tulla, przyjść, muuttaa, przenieść się, matkustaa, podróżować, ottaa, wziąć, panna,

włożyć

, ostaa, kupić, etsiä, szukać, löytää, znaleźć.

2.

Keneltä

? Od kogo?

Sain joulukortin ystävältäni – Dostałam kartkę świąteczna od przyjaciółki.

Jos minä en tiedä, kysyn opettajalta. – jesli nie wiem, zapytam nauczycielkę.

Wyraźnie widać, że przedmiot

zdejmowany jest z powierzchni.

w w w . l o s i o w i s k o . c o m

8

|

P r z y p a d k i l o k a t y w n e | P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o |

3. Milloin? Kiedy? Mihin aikaan? O której godzinie? – Jussi herää joka päivä

sietsemältä. – Jussi budzi się codziennie o siódmej.

ZAIMKI OSOBOWE

minä

minulta

sinä

sinulta

hän

häneltä

me

meiltä

te

teiltä

he

heiltä