Użyteczność - satysfakcja wynikająca z konsumpcji dobra, poczucie zaspokojenia potrzeby, którą człowiek uzyskuje z konsumpcji dobra, zdolność dobra do zaspokojenia potrzeb; użyteczność to subiektywna miara stopnia zadowolenia, indywidualne odczucie psychiczne, które dla każdej jednostki gospodarującej ma inną wartość.
Rysunek
Prawo malejącej użyteczności krańcowej - zadowolenie z pierwszej konsumowanej jednostki dobra jest znacznie większa aniżeli z kolejnej, następnej jednostki (I prawo Gossena).
Rysunek
Prawo równowagi konsumenta [kryterium maksymalizacji użyteczności] - jednostka człowiek w dążeniu do maksymalizacji swojego zadowolenia musi tak dzielić dostępne mu fundusze między konsumpcję różnych dóbr, aby krańcowe korzyści z tej konsumpcji były równe dla wszystkich dóbr (II prawo Gossena).
Wzór
Mikroekonomiczne prawo wymiany
Wzór
Prawo malejących przychodów krańcowych - wraz ze wzrostem zatrudnienia czynnika produkcji od pewnego momentu maleje produkt krańcowy dla kolejnych dawek tego czynnika.
Rysunek
Wzór
Ekonomia szkoły austriackiej (wiedeńska szkoła psychologiczna)
Carl Menger (1840 - 1921); Friedrich von Wieser (1851 - 1926); Eugen von Böhm-Bawerk (1851 - 1914) - Kapitał i zysk z kapitału.
Szkoła matematyczna (lozańska)
Leon Marie Walras (1834 - 1910); Antoin Augustin Cournot (1801 - 1877). Precursor; Vilfredo Pareto (1848 - 1923), podręcznik ekonomii politycznej (1906).
Szkoła anglo-amerykańska
William Stanley Jevons (1835 - 1882);
Hermann Heinrich Gossen (1810 - 1858), precursor;
I prawo Gossena: pożytki płynące z kolejnych jednostek dobra maleją w miarę wzrostu zaspokojenia danej potrzeby;
II prawo Gossena: człowiek w dążeniu do maksymalizacji zadowolenia musi tak dzielić dostępne mu fundusze miedzy konsumpcje różnych dóbr, aby krańcowe korzyści z tej konsumpcji były równe dla wszystkich dóbr.
Francis Edgeworth (1845 - 1926); Philips Henry Wicksteed (1844 - 1927); John Bates Clark (1847 - 1938).
Historyzm niemiecki (XIX w.)
Charakter: krytyka założeń i tez ekonomii klasycznej;
analiza materiału historycznego;
Przyczyna powstania: sytuacja społeczno-gospodarcza Niemiec;
postawa światopoglądowa Niemców;
jednostka istnieje dla państwa, które zapewnia jej opiekę i warunki dla stabilnej egzystencji;
państwo było autorytetem, instytucją szanowaną, cieszącą się zaufaniem;
priorytet działań państwa nad prywatnymi przedsięwzięciami jednostek;
ekonomia powinna uwzględniać interesy państwa;
obowiązkiem państwa jest ingerowanie w gospodarkę dla szybszego uprzemysłowienia i wzrostu potęgi militarnej;
kraje będące na początku rozwoju gospodarczego muszą ten proces przyspieszyć, wstępując na inną ścieżkę rozwoju, niż zalecana przez ekonomię klasyczną i właściwą dla gospodarki brytyjskiej;
powinno się chronić gospodarkę przed obcą konkurencją;
protekcjonizm to skuteczne narzędzie polityki państwa w okresie wychodzenia z zacofania gospodarczego;
idee wolnego handlu są fałszywe dla gospodarki niemieckiej;
konieczna jest polityka gospodarcza, odpowiadająca ściśle historycznym warunkom narodu.
Trzy etapy historyzmu niemieckiego:
idea szkoły narodowej (Friedrich List),
starsza szkoła historyczna,
młodsza szkoła historyczna (neohistoryzm).
Historyzm ekonomiczny:
Johann Gottlieb Fichte (1762 - 1814),
Adam Heinrich Müller (1779 - 1829).
Wykład 7