Egzamin będzie w formie kazusów, ewentualnie kazusy + pytania problematyczne. Ocena końcowa w 80% będzie warunkowana oceną z egzaminu, zaś w 20% oceną z ćwiczeń.
Na egzaminie nie można mieć żadnych źródeł!!!
Daranowski, Menkes – warto zaglądać.
Źródła z orzecznictwa (po ang.):
Casebook – International Law: bazuje na doktrynie, orzecznictwie, kazusach.
Casenotes: krótki komentarz do spraw, które zostały omówione w podręczniku.
Procedura zawierania umów międzynarodowych.
Nie dokument, a praktyka może być źródłem pełnomocnictwa – jednakże musimy to wykazać, że wykształciła się swoista zasada zwyczajowa.
Osoby, które z tytułu pełnionych przez siebie funkcji – głowa państwa, szef rządu, minister SZ: mogą oni dokonywać wszelkich czynności związanych z zawieraniem umów międzynarodowych, szczególnie zaś głowa państwa (ius representationis omnimodae).
Oświadczenie głowy państwa jest prima facie wiążące!
Ich działania lub zaniechania mogą doprowadzić do odpowiedzialności międzynarodowej państwa: art. 7 KWPT.
Szef misji dyplomatycznej (np. szef ambasady) – tu pełnomocnictwo jest już ograniczone. Przyjęcie tekstu traktatu to przyjęcie tekstu traktatu, a nie przyjęcie traktatu – należy rozumieć literalnie.
Przykład: nasz ambasador w Wielkiej Brytanii może zawrzeć traktat w sposób wiążący jeżeli ma pełnomocnictwo:
dokument od głowy państwa, szefa rządu, ministra SZ,
może to też wynika z praktyki miedzy Polską, a Wielką Brytanią,
ambasador może przyjąć tekst traktatu z tytułu bycia szefem misji dyplomatycznej w Wielkiej Brytanii.
Art. 7 należy odczytywać w związku z dalszymi postanowieniami KWPT.
Art. 8 – późniejsze zatwierdzenie czynności dokonanej bez upoważnienia.
Formuła konwalidacji – jeśli państwo zatwierdzi to dobrze, jeśli nie, to traktat nie wiąże, bo dana osoba nie powinna podpisać.
Powiązanie z art. 47 - szczególne ograniczenia upoważnienia do wyrażania zgody państwa.
Powiązanie także z art. 46 (Postanowienia prawa wewnętrznego dotyczące kompetencji do zawierania traktatów) w połączeniu z art. 27 (Prawo wewnętrzne a przestrzeganie traktatów) - postanowienia prawa wewnętrznego dotyczące kompetencji do zawierania traktatów: pewne wypośrodkowanie – państwo nie może powoływać się na swoje prawo wewnętrzne, chyba że są to normy prawne o istotnym znaczeniu i zostały w sposób oczywisty pogwałcone.
Stanowisko TK: politykę zagraniczną państwa realizuje rząd, a prezydent w takim zakresie, w jakim może ową politykę wspierać.
W jaki sposób traktat zawrzeć, kiedy już wiemy kto może to zrobić?
Chęć zawarcia traktatu – rokowania/negocjacje, gdzie dochodzi do uszczegółowienia tego, czym państwa chcą się związać; często prowadzone są one przez personel dyplomatyczny; trwać to może tyle, ile trzeba – czas nieokreślony; rozpoczęcie negocjacji nie świadczy o tym, że traktat zostanie zawarty – podmioty mogą się nie porozumieć, wymiana informacji.
Przyjęcie tekstu traktatu – czynność kończąca negocjacje/rokowania (art.9): zgoda wszystkich państw uczestniczących w opracowaniu traktatu. Art. 9 ust. 2 – wyjątek szczególny: na konferencji międzynarodowej przyjęcie tekstu traktatu następuje w drodze głosowania większością 2/3 państw obecnych i biorących udział w głosowaniu, chyba, że taką samą większością postanowią one zastosować inną regułę (pamiętać o tym zastrzeżeniu!).
Często przyjęciu tekstu traktatu jednocześnie odbywa się z ustaleniem jego autentyczności – podmioty stwierdzają, że przygotowany tekst wyraża ich intencje. Z zasady ustalenie tekstu autentyczności nie jest zgodą na związanie się traktatem, ale nieraz może tak być – wyjątkowe przypadki (art. 10 – Ustalenie autentyczności tekstu): traktat, obok traktatu, w braku procedury – podpisanie, podpisanie ad referendum lub parafowanie przez przedstawicieli tych państw tekstu traktatu lub aktu końcowego konferencji, obejmującego ten tekst. Przy potwierdzeniu skutek pojawia się dopiero w momencie potwierdzenia (ex nunc). Ex tunc jest np. przy podpisaniu ad referendum.
Art. 11 – Sposoby wyrażania zgody na związanie się traktatem:
sposoby podane w art. 11,
jakikolwiek inny uzgodniony sposób.
Tryb prosty – podpisanie, … .
Tryb złożony – przyjęcie, zatwierdzenie, … .
Tryb uproszczony.
W zasadzie to głowa państwa ratyfikuje umowy międzynarodowe.
Przyjęcie i zatwierdzenie łączone są z rządem i resortami, ministerstwami.
Wyrażenie zgody na związanie się traktatem dopiero w momencie ratyfikacji.
Kiedy dochodzi do zawarcia traktatu złożonego, który wymaga ratyfikacji?
wymiana dokumentów ratyfikacyjnych,
złożenie u depozytariusza dokumentu ratyfikacyjnego.
Dopiero jeden z powyższych sposobów decyduje o faktycznym związaniu się państwa.
Art. 12 – Zgoda na związanie się traktatem, wyrażona przez podpisanie:
traktat sam postanawia, że podpis będzie miał taki skutek,
w inny sposób ustalono, iż podpis będzie miał taki skutek (państwa negocjujące),
zamiar nadania podpisowi takiego skutku wynika z pełnomocnictw jego przedstawiciela lub został wyrażony w czasie negocjacji.
Pytanie: czy ten sam traktat może być przez jedne państwa przyjęty w trybie prostym, a przez inne w trybie złożonym – oczywiście, że jest: zasada zróżnicowanego przyjęcia.
Ust. 2 – parafowanie jako jeden ze sposób ustalenia autentyczności będzie wyrażeniem zgody na związanie się traktatem w trybie prostym.
Podpisanie traktatu ad referendum jest takim „ostatecznym” zatwierdzeniem.
Z art. 2 ratyfikacja, przyjęcie, zatwierdzenie, przystąpienie – tzw. akt międzynarodowy!
Art. 14 – Zgoda na związanie się traktatem, wyrażona przez ratyfikację, przyjęcie lub zatwierdzenie.
W przypadku trybu złożonego oprócz podpisania wymagane jest jeszcze podjęcie dalszych działań, np. akceptacja rządu, szefa rządu, ministra, etc.
Wyrażenie zgody na związanie się traktatem nie zawsze musi oznaczać wejście traktatu w życie!