0078

Systemy polityczne współczesnego świata

której efektem stała się utrata przez partie polityczne monopolu informacyjnego. Patrząc z kolei na charakter ofert wyborczych partii politycznych, zauważamy coraz mniejszy wpływ tradycyjnych ideologii (np. socjaldemokratycznej czy konserwatywnej) na ich treść i w konsekwencji sposób stylizacji. Programy głównych partii politycznych stają się bardzo podobne, zwłaszcza jeżeli chodzi o sferę zarządzania ekonomią. Takie zjawiska, jak globalizacja gospodarcza i finansowa czy powstanie globalnego systemu komunikacyjnego, mają bez wątpienia wpływ na proces zacierania różnic ideologicznych między partiami politycznymi. Jednym z efektów tego procesu staje się z kolei osłabienie zdolności partii politycznych do kształtowania opinii społecznej poprzez wykorzystanie argumentów ideologicznych czy schematów tożsamościowych (grupowych). Partiom chodzi przede wszystkim o zaistnienie w świadomości wyborcy w danym miejscu i czasie, np. przez prowadzone kampanie polityczne z wykorzystaniem niezależnych mediów.

W państwach, w których formy identyfikacji strukturalnej (grupowej) wciąż odgrywają dużą rolę w polityce i są zasadniczym motywem podjęcia decyzji wyborczej, partie mogą konsekwentnie stosować strategie polityczne nastawione na „zamykanie” grup społecznych (np. etnicznych czy religijnych w niektórych państwach afrykańskich i azjatyckich). Wówczas to funkcja kształtowania opinii społecznej odgrywa bardzo istotną rolę w procesie rywalizacji partii o władzę i wpływy polityczne. Charakter środowiska, w którym przyszło działać partiom politycznym, podsuwa im gotowe schematy rozstrzygnięć strategicznych, z których one oczywiście korzystają. Co więcej, skoro ten rodzaj strategii politycznej (wyborczej) okazuje się skuteczny, to partie dążą do stabilizacji tych schematów identyfikacji, a więc traktują realizację funkcji wpływania na opinię społeczną jako jedną z zasadniczych metod gwarantujących kontrolę nad polityką.

Rekrutowanie i formowanie elity politycznej.

Zarówno w państwach demokratycznych, jak i niedemokratycznych, oczywiście w których partie polityczne są dopuszczane w sferę przetargów władczych (wyjątkiem są np. Oman, Kuwejt, Zjednoczone Emiraty Arabskie, a praktycznie też Brunei), są one odpowiedzialne za „dostarczanie” liderów politycznych. Bardzo często stają się one jedynym źródłem rekrutacji elit politycznych, a politycy zdobywają urzędy i stanowiska państwowe z racji pełnienia chociażby określonych funkcji w strukturze organizacyjnej partii czy też zdobycia zaufania jej władz. W reżimach prezydenckich szansę na zdobycie stanowiska głowy państwa mają praktycznie osoby popierane przez partie polityczne lub ich liderzy. W reżimach parlamentarnych stanowiska

74