0153

Systemy partyjne współczesnego świata

rzonym w 1993 r., w którym obowiązują tzw. rządy tymczasowe, a wybory jeszcze nie zostały zorganizowane, czy w Rwandzie. Z kolei Somalię należałoby określić mianem „wirtualnego” państwa, jako że panuje w tym kraju stan pełnej anarchii. W wyniku wojny domowej północna jego część jednostronnie zadeklarowała powstanie nowego państwa, Somalilandu.

2. Systemy partyjne Ameryki

W naszych rozważaniach o systemach partyjnych tego regionu wyodrębnimy trzy subregiony polityczno-społeczne: Amerykę Północną, Amerykę Środkową, która nazywana jest również regionem Basenu Morza Karaibskiego, oraz Amerykę Południową.

Ameryka Północna obejmuje trzy kraje: Kanadę, Meksyk i Stany Zjednoczone (USA). Systemy partyjne Kanady i USA w zasadzie zaliczane są do kategorii systemów dwupartyjnych. Oznacza to, że nastąpiła stabilizacja układu bipolarnego, zdominowanego przez dwie duże partie polityczne, których szanse przejęcia władzy są zbliżone. System dwupartyjny charakteryzuje się po pierwsze występowaniem również szeregu mniejszych partii, ale tylko dwie duże dysponują, jak już wspomnieliśmy wcześniej, wystarczającą siłą wyborczą i parlamentarną, by mogły realnie myśleć o przejęciu władzy, po drugie - większa w danym momencie partia polityczna rządzi samodzielnie, zaś druga tworzy lojalną opozycję, po trzecie - alternacja władzy następuje między dwiema dużymi partiami w mniej lub bardziej regularnych sekwencjach czasowych. W przypadku jednak systemów partyjnych Kanady i USA dwupartyjność ulega niekiedy znacznym modyfikacjom, co wcale nie musi wynikać jedynie z faktu, że w obu krajach funkcjonują odmienne typy reżimów politycznych (Kanada jest monarchią parlamentarną, zaś Stany Zjednoczone - republiką prezydencką) .

System partyjny Kanady zdominowany został w zasadzie przez dwie partie: Liberalną Partię Kanady (LPC) oraz Konserwatywną Partię Postępu (PCP). Układ rywalizacji charakteryzowała jednak spora asymetria wpływów, co było zwłaszcza widoczne w latach 1935-1993. Np. w latach 1963-1993 silniejsza parlamentarnie LPC zdobywała średnio blisko 47% mandatów wobec 37% kontrolowanych przez PCP. Efektem tego była m.in. dość nieregularna alternacja władzy. Generalnie do 1993 r. funkcjonował układ dwupartyjny, a jedyną partią, która uzupełniała mechanizm rywalizacji parlamentarnej, była lewicowa, o profilu socjaldemokratycznym Nowa Partia

149