0165

Systemy partyjne współczesnego świata

ona charakter ugrupowania „państwowego” i służyła dyktatorowi jako instrument kontroli nad działaniami armii. Swoim charakterem bardzo przypominała model partii typu leninowskiego. Proces tranzycji w istocie rzeczy został zaaranżowany przez część elity partii jako sposób na zapewnienie kontynuacji sprawowania władzy. Po 1989 r. partia utrzymała status ugrupowania „państwowego”, zapewniając zwycięstwo wyborcze swoim kandydatom we wszystkich wyborach prezydenckich oraz przejmując odpowiedzialność za kierowanie prezydenckimi gabinetami. Może z wyjątkiem gabinetów w okresie prezydentury Carlosa Wasmosy (1993-1998), miały one charakter rządów koalicyjnych i uczestniczyli w nich reprezentanci pozostałych dwóch większych partii politycznych: Autentycznej Liberalno-Demokratycznej Partii (PLRA) -w gabinetach Cubasa Grau (1998-1999) i Gonzalesa Macchi (od 1999 r.), oraz Porozumienia Narodowego (EN) - w tym drugim przypadku. „Wymuszona” współpraca ANR z pozostałymi partiami wydaje się być efektem znacznego poziomu jej frak-cjonalizacji, gdy liderzy poszczególnych frakcji szukają zwolenników i rzeczników na zewnątrz, tworząc dość nieortodoksyjne koalicje parlamentarne. Przykładem może być ostatni konflikt, którego efektem było uchwalenie impeachment i odsunięcie od władzy prezydenta Cubasa Grau (marzec 1999 r.) - wniosek poparły dwie frakcje ANR, które w tym celu zawiązały Front Demokratyczny z PLRA i EN. Faktycznym powodem tych działań była marginalizacja w samej ANR wpływów lidera trzeciej frakcji, generała Oviedo, przywódcy nieudanego zamachu wojskowego z 1996 r., popieranego przez prezydenta Cubasa.

Do kategorii systemów partyjnych o znacznym poziomie fragmentaryzacji i zmiennej geometrii wpływów partyjnych można zaliczyć Brazylię, Ekwador oraz Boliwię. W tych reżimach prezydenckich ukształtowanie się tego typu mechanizmu powoduje znaczne osłabienie „partisan powers” prezydentów, gdyż nie mają oni oparcia w zdyscyplinowanej większości parlamentarnej i w konsekwencji muszą być tworzone wie-lopartyjne koalicje rządowe i parlamentarne. Możliwe jest również inne rozwiązanie, choć zdecydowanie rzadsze, a mianowicie stabilizacja „mniejszościowej prezydentury”. Jest to ryzykowna alternatywa, zważywszy na duże prawdopodobieństwo całkowitego zablokowania parlamentarnych działań prezydenta i zmuszenia go do szukania innych rozwiązań (np. rządzenia przy pomocy dekretów).

W Brazylii proces fragmentaryzacji systemu partyjnego przybiera pulsujący rytm. Wartość indeksu efektywnej liczby partii waha się od 2,3 (1986 r.) do 7,0 (1998 r.). W okresie od 1985 do 1998 r. tzw. partie prezydenckie kontrolowały w izbie niższej parlamentu średnio 19% mandatów, zaś w izbie wyższej - blisko 20%. Natomiast do 1998 r. koalicje prezydenckie nigdy nie dysponowały absolutną większością

161