0161

Systemy partyjne współczesnego świata

dliwości (PJ), ugrupowanie o konserwatywnym i prawicowym charakterze, które w latach 1989-1999 miało swojego prezydenta (Carlos Menem), oraz Radykalna Unia Obywatelska (UCR), partia o centrowej tożsamości, z której wywodziło się dwóch prezydentów (Ałfonsin Raul Foułkes oraz Fernando de la Rua). Do 1995 r. obie partie zdobywały łącznie w Izbie Deputowanych 88% miejsc, a w Senacie - 85%. Żadnej innej partii w parlamencie nie udało się zdobyć więcej niż 5% mandatów. Jednak od 1995 r. obserwujemy symptomy mogące świadczyć o pewnej erozji układu dwóch partii dominujących. W 1995 r. UCR uzyskała rekordowo niską liczbę mandatów w Izbie Deputowanych, a PJ potwierdziła wyraźną tendencję wzrostową, widoczną już od 1989 r. Okazało się również, że rośnie poparcie dla partii mniejszych, a największa spośród nich - Krajowy Front Solidarności (Frepaso) - zdobyła blisko 10% miejsc w izbie niższej. Podobne symptomy były zauważalne w Senacie. UCR podjęła kroki, których celem było przynajmniej zahamowanie procesu słabnięcia jej siły parlamentarnej (proces widoczny od 1989 r.). Najważniejszym wydaje się być inicjatywa stworzenia Przymierza (Alianza), które w wyborach do Izby Deputowanych w 1999 r. zgłosiło wspólną listę wyborczą. Po tych wyborach stan posiadania Przymierza wzrósł do 124 miejsc (48%), natomiast PJ spadł do poziomu 39%. Przymierze to sojusz polityczny UCR z Frepaso, a zważywszy, że to ostatnie ugrupowanie to również koalicja kilku partii politycznych lewicowych i centrowych, przeciwwagą o tożsamości centrolewicowej dla konserwatystów stał się blok partii. Zaczyna to przypominać model rywalizacji bipolarnej (dwubiegunowej), gdzie przynajmniej jedną ze stron jest koalicja ugrupowań.

Kolumbia to kraj, w którym proces demokratyzacji rozpoczął się w 1958 r. po upadku reżimu wojskowego generała Rojasa Pinilla. Jednym z zasadniczych elementów wczesnej tranzycji stał się Front Narodowy, porozumienie dwóch dominujących w polityce Kolumbii partii politycznych - Liberałów i Konserwatystów - jako platforma rozstrzygania konfliktów politycznych. Partia Liberalna (PL) oraz Partia Konserwatywna (PC) (od 1987 r. znana pod nazwą Partii Społeczno-Konserwatywnej -PSC) w istocie rzeczy zdecydowały, że będą na zmianę nominowały prezydenta oraz dzieliły się stanowiskami, m.in. w administracji oraz w Kongresie. Oznaczało to, że do 1974 r. mieliśmy do czynienia z ograniczeniem zasad rywalizacji wyborczej, a do 1978 r. zasada parytetu obowiązywała w sferze biurokratycznej. Jedną z zasadniczych konsekwencji istnienia Frontu Narodowego było zamrożenie systemu partyjnego (w zasadzie również systemu politycznego). Lata 80. to w zasadzie proces likwidowania (desmonte) pozostałości tamtego porządku, co okazało się niezmiernie trudne, zważywszy na dominację PL oraz PC (PSC). Poczynając od 1974 r., konserwatystom

157