Systemy partyjne współczesnego świata
zacja o wyraźnie marksistowsko-leninowskim obliczu programowym, bardzo mocno wspierana finansowo i militarnie przez ZSRR i Kubę. Chodzi o Ludowy Ruch Wyzwolenia Angoli (MPLA). Głównymi organizacjami militarnymi, przeciwstawiającymi się władzy MPLA, były Związek na rzecz Całkowitej Niepodległości Angoli (UNITA) oraz Narodowy Front Wyzwolenia Angoli (FNLA). W 1990 r. MPLA odrzuciła zasady marksizmu-leninizmu, deklarując proces pluralizacji politycznej kraju. W 1991 r. zostało zawarte porozumienie pokojowe między MPLA i UNITA, zwane „Przymierzem z Estoril”. Już w następnym roku zostały przeprowadzone wybory powszechne, zarówno prezydenckie, jak i parlamentarne. W tych pierwszych zwyciężył dotychczasowy prezydent Jose Eduardo dos Santos (piastuje urząd od 1979 r.), zaś w drugich - jego partia, czyli MPLA. Zdobyła ona blisko 59% mandatów w Zgromadzeniu Narodowym, zaś drugą siłą okazała się UNITA, kontrolując 35% miejsc. Do parlamentu weszło jeszcze 10 partii, ale ich stan posiadania waha się pomiędzy 5 a 1 mandatem. Inaczej jednak niż w klasycznym układzie dwupartyjnym, obie duże partie utworzyły gabinet koalicyjny.
Za odrębny typ systemu rywalizacji wielopartyjnej (subsystem) należy uznać układ polityczny, w którym uczestniczą więcej niż dwie partie polityczne, każda dysponująca określonym poziomem relewancji, a regułą stają się gabinety koalicyjne, niekiedy o zmiennej konfiguracji partnerów. Co więcej, partie dominujące w okresie przed-tranzycyjnym stały się jednym z aktorów politycznych, tracąc monopol na sprawowanie władzy politycznej. Nie oznacza to jednak, że zostały wykluczone z procesu alternacji rządowej. Typ tego systemu można określić mianem wielopartyjne-go bez partii dominującej z potencjalnie zmienną konfiguracją rządów koalicyjnych. Jako przykłady mogą posłużyć systemy partyjne m.in. w Beninie, Malawi i Mauritiusie.
W Beninie proces tranzycji demokratycznej rozpoczął się w 1991 r., po 19 latach funkcjonowania dyktatury wojskowej. Kraj ten stanowi jeden z nielicznych na kontynencie afrykańskim przykładów podwójnej alternacji władzy. Po wyborach parlamentarnych w 1991 r. do władzy doszły partie opozycyjne, które stworzyły gabinet koalicyjny. W wyborach prezydenckich (1991 r.) zwyciężył również kandydat opozycji, Nicephore Soglo. Najsilniejszym ugrupowaniem rządzącym była partia prezydencka, Partia Odrodzenia Beninu (PRB). W kolejnych wyborach parlamentarnych w 1995 r. PRB znów okazała się najsilniejszym ugrupowaniem parlamentarnym (24,1% mandatów), jednak po obu elekcjach, a zwłaszcza w 1995 r., partia ta miała w parlamencie bardzo nikłą przewagę nad kolejnymi ugrupowaniami. Prezydent Soglo i związane z nim partie nigdy nie dysponowali absolutną większością
145