0147

Systemy partyjne współczesnego świata

cjonującego w czterech powyżej scharakteryzowanych krajach (dominacja partii autorytarnej, będącej instrumentem w rękach prezydenta w warunkach organizowania symbolicznych i plebiscytarnych elekcji) schemat organizacyjny systemu partyjnego ukształtował się również w Burkina Faso (rządzący od 1987 r. prezydent Blais Com-paore i ekstremalnie lewicowa partia Kongres na rzecz Demokracji i Rozwoju - CDP), Gabonie (prezydent El Hadj Bongo rządzi od 1967 r., posługując się Demokratyczną Partią Gabonu - PDG), Gwinei (prezydent Lansana Conte piastuje urząd od 1984 r. i stoi na czele zalegalizowanej w 1993 r. Partii Jedności i Postępu - PUP) oraz Dżibuti. W tym ostatnim kraju do 1992 r. obowiązywał model państwa jednej partii. Jedyną legalną partia polityczną było Ludowe Zgromadzenie na rzecz Postępu (RPP), partia nacjonalistyczna reprezentująca interesy największej grupy etnicznej Issa. Partia gwarantowała dominację polityczną tej grupy, jednak prezydent i lider partii Hassan Goulded Aptidon (piastował urząd prezydenta w latach 1977-1999) promował politykę balansu etnicznego, wprowadzając do gabinetu przedstawicieli innych mniejszości etnicznych, zwłaszcza wywodzących się z grupy Afarów. Afarowie poczuli się jednak zagrożeni polityczną dominacją grupy etnicznej Issa i podjęli próbę obalenia rządu Aptidona. Rozpoczęła się wojna domowa, a centralną organizacją kierującą politycznymi i militarnymi działaniami Afarów stał się Front na rzecz Przywrócenia Jedności i Demokracji (FRUD). RPP podjęło jednak skuteczną próbę osłabienia ofensywy militarnej Afarów, organizując wybory parlamentarne i prezydenckie (odpowiednio w 1992 i 1993 r.). Partia Aptidona oczywiście zwyciężyła w wyborach, które nie miały nic wspólnego z procedurami demokratycznymi. FRUD zbojkotował wybory. W 1993 r. bunt Afarów został stłumiony, co zapewniło kontynuację politycznej dominacji grupy etnicznej Issa. Stopniowo powrócono do polityki balansu etnicznego, a w wyborach w 1997 r. obie partie (RPP i FRUD) utworzyły koalicję wyborczą, która zdobyła wszystkie mandaty w parlamencie. RPP otrzymało 54 miejsca, zaś FRUD - 11. Obie partie przedstawiły również wspólnego kandydata w wyborach prezydenckich (w 1999 r.), Ismail Omar Guelleh (polityk z grupy etnicznej Issa), który oczywiście zwyciężył. RPP w sposób oczywisty ma status partii dominującej, a polityka utrzymywania balansu etnicznego ma jeden cel: spacyfikowanie nastrojów niezadowolenia wśród mniejszych grup etnicznych. Fakt ten tłumaczy fenomen stworzenia po wyborach w 1997 r. gabinetu koalicyjnego, obejmującego polityków z obu partii. Obserwatorzy polityczni określają Dżibuti łat 90. jako „gotujący się kocioł”, który w każdej chwili może eksplodować.

Drugi spotykany w Afryce typ systemu partyjnego to układ charakteryzujący się mniej lub bardziej zrównoważoną rywalizacją polityczną, a więc brakiem dominacji

143