183

Rozpoznawanie zaburzeń rytm u — część I    187

Uwaga: Długi rozkurcz umożliwia spontaniczny wzrost potencjału w 4. fazie, co osłabia odpowiedź komórki w chwili zadziałania bodźca depolaryzującego. Słabsza odpowiedź w układzie przewodzącym jest równoznaczna ze zwolnieniem przewodzenia. Blok odnogi, do którego dochodzi w takim mechanizmie, nazywa się aberracją w 4. fazie¹.

4. Co zaskakującego dzieje się z załamkiem P pochodzenia zatokowego, następują¹ cym po niektórych ektopowych pobudzeniach przedsionkowych?

Może przewieść się z aberracją. Na ogół jest to objaw uszkodzenia mięśnia sercowego.

Zaiamek P' powiązany z przedwczesnym zaberrowanym zespołem QRS zmienia kształt poprzedniego załamka T. Załamek P następujący po tym pobudzeniu przedwczesnym jest także zniekształcony, jest to więc przykład aberracji przewodzenia śródprzedsionkowego. Ten elektrokardiogram należy do starszej kobiety z chorobą niedokrwienną serca.

EKG 95. Zablokowane przedwczesne pobudzenie przedsionkowe, które widać w postaci ostrego szczytu na załamku T, jest przyczyną wydłużenia odstępu RR. Zespół QRS kończący tę pauzę jest prawdopodobnie pobudzeniem zastępczym z łącza AV, ponieważ wygląda jak wszystkie inne zespoły nad-komorowe, ale poprzedza go krótki odstęp PR. Nagłe skrócenie odstępu PR prawie zawsze oznacza, że następujący po nim zespół QRS jest ektopowy.

5.    Dlaczego czasem odstęp P’R jest krótszy, niż można by oczekiwać?

Ektopowe ognisko przedsionkowe może być zlokalizowane w jednym ze szlaków międzywęzłowych, który częściowo albo całkowicie omija węzeł AV.

Uwaga: Jeżeli przedwczesny załamek P wygląda dokładnie tak samo, jak załamki P pochodzenia zatokowego, należy uwzględnić przedwczesne pobudzenie zatokowe, to jest pobudzenie pochodzące z ogniska znajdującego się w węźle SA. W piśmiennictwie można znaleźć doniesienia o takich pobudzeniach stwierdzanych nawet u osób zdrowych.

6.    Jakie cechy charakterystyczne ma zastępczy rytm przedsionkowy?

Zastępczy rytm przedsionkowy może wystąpić podczas zwolnienia rytmu zatokowego lub po wystąpieniu bloku SA 2:1. Charakteryzuje się następującymi cechami:

a)    częstotliwość zbliżona do rytmu z łącza AV;

b)    załamki P’ o różnym stopniu aberracji, ale prawidłowo przewodzone do komór.

1

przyp. red.