atlas rehabilitacji ruchowej (169)

Niedowłady i porażenia mięśni kończyn górnych Rozdział 4/5

Niedowłady i porażenia mięśni kończyn górnych Rozdział 4/5

Niedowłady i porażenia mięśni

KOŃCZYN GÓRNYCH

W poważniejszych schorzeniach neurologicznych takich jak np. stan po udarze mózgu czy urazie rdzenia kręgowego - dochodzi do sytuacji zniesienia lub ograniczenia dowolnego wykonywania    Niedowłady

ruchów przez pacjenta. Niemożność wykonywania lub ograniczę-    i porażenia

nie ruchów dowolnych nazywane jest porażeniem (paraliż) lub niedowładem (tzw. pareza). Przyczyną jest tutaj nie uszkodzenie mięśni, ale ośrodkowego lub obwodowego układu nerwowego, czyli mózgu, rdzenia kręgowego lub nerwów obwodowych. Porażenie •w    jest stanem całkowitego bezwładu. Najczęściej dochodzi do-cał-    -

kowitego porażenia pojedynczego mięśnia lub grupy mięśniowej biorącej udział w wykonywaniu określonego ruchu. Całkowite porażenie wszystkich mięśni spotyka się bardzo rzadko. Najczęściej spotykane są niedowłady, których obraz kliniczny jest bardzo zróżnicowany. Niedowład również może dotyczyć jednego mięśnia lub całej grupy mięśniowej, i zawsze jest ściśle powiązany z lokalizacją uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego. Ze względu na zajętą część ciała niedowłady klasyfikuje się następująco:

■ monopareza - niedowład dotyczy tylko jednej kończyny,    Klasyfikacja

■ dipareza - niedowład dotyczy dwóch kończyn (zazwyczaj    niedowładów dolnych),

■    tripareza - niedowład dotyczy trzech kończyn (zazwyczaj dwóch dolnych i jednej górnej),

■    tetrapareza - niedowład czterokończynowy.

Niedowłady wiotkie powstają najczęściej w wyniku uszkodzenia nerwów obwodowych i charakteryzują się niefizjologicznym zmniejszeniem napięcia mięśni, zwiotczeniem torebek stawowych oraz zmniejszeniem odruchów mięśniowych. Z kolei niedowłady charakteryzujące się specyficznym - wynikającym z uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego (mózgu lub rdzenia kręgowego) wzmożonym napięciem mięśni oraz zwiększeniem odruchów mięśniowych - określane są mianem niedowładów kurczowych, tzw. spastycznych. Mimo istotnych różnic co do przyczyny pojawienia się tych dwóch rodzajów niedowładów, obraz kliniczny pacjenta pod względem ruchowym jest podobny, tzn. występuje brak lub ograniczenie możliwości wykonania dowolnego ruchu. Uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego jest nieodwracalne, zatem rehabilitacja niedowładów, głównie poprzez intensywną terapię ruchową, polega na maksymalnym (w miarę istniejących możliwości)

Strona 1