142
w gwarach kaszubskich samog艂osk膮 g, kt贸ra rozbija艂a grupy sp贸艂g艂oskowe typu brvd, brn膮c na ber-vd, ber-n臋c lub bri-vd, bre-n膮c.
Tendencja (lo usuwania uci膮偶liwych w toku komunikacji grup sp贸艂g艂oskowych przez wstawienie wt贸rnej samog艂oski musia艂a mie膰 szersze zasi臋gi i ni膮 mo偶na cz臋艣ciowo t艂umaczy膰 pojawienie si臋 wt贸rnego e ruchomego w wielu wyrazach og贸lnopolskich (ogie艅, w臋ze艂, w臋giel, braterski, piosenka itd.) oraz gwarowych (raier, Peter itd.). Niew膮tpliwie z t膮 tendencj膮 wi膮偶e si臋 rozbicie grup sr- w syroka ^ sroka, kt贸re spotykamy przy uj艣ciu Pilicy i Wieprza, zob. Dej 368. Ta chyba posta膰 wyrazu pospolitego sta艂a si臋 podstaw膮 utworzenia nazw: miasta Serock oraz kilku wsi le偶膮cych w pn.-wschodniej Polsce: Serock 艣wiecki, lubart., Seroczki aleks., Seroczyn siedl.. ostro!., soko艁, Seroczynek soko艂., Seraki Iow., soch., 呕uromin., Serokomla Ink. (zob. SM).
Podobnie chyba przedstawia si臋 sprawa rozbicia grupy sr- przez wt贸rnie wstawione i w wyrazach Uroda, iirodek '艣roda鈥, ale nie mamy danych o zakresie i zasi臋gach tej innowacji.
搂 31. Rozw贸j i kontynuanty psi. nag艂osowej grupy *ji>-
Przej艣cie psi. *jb- w *ji- nie na ca艂ym terytorium s艂owia艅skim zosta艂o przeprowadzone konsekwentnie, a w niekt贸rych dialektach by膰 mo偶e w og贸le si臋 nie dokona艂o. Powsta艂e na skutek tego oboczno艣ci *ji- || jb-sta艂y si臋 podstaw膮 tego, 偶e w pewnych, trudnych zreszt膮 do okre艣lenia pozycjach czy wyrazach obok i- ^ *ji- wyst臋powa艂a grupa g艂oskowa jo-, w kt贸rej mog艂o p贸藕niej doj艣膰 w odpowiednich warunkach do zaniku wzgl臋dnie do wokalizacji 6 i nast臋pnie do r贸偶nego typu wyr贸wna艅. Jak dawna oboczno艣膰 eka (^L dbska), desk (^ dosk臋) doprowadzi艂a do ustalenia si臋 deska, desek, tak samo *jbgola, je艣li przesz艂o w jiybla, da艂a ig艂a, ale nie wymienione w ji- nag艂osowe jpgyla, gen. pl. j膮g^ly, da艂o jeg艂a || ge艂, podobnie *jbstbba, je艣li przesz艂o w jisloba, da艂o istba , izba, ale gdy pozosta艂o jako jhsthba, gen. pl. jystob-y ^ jestba, zdeb, Istebna-, *jbskbra ^jis-kora ^ iskra, ale jbsk臋ra. jbsk臋r臋 ^ jeskra, skier.
Brakiem wymiany nag艂osowego *jb- w ji- ^ i-, przynajmniej w niekt贸rych wyrazach, musia艂y si臋 wyr贸偶nia膰 spo艣r贸d zachodnios艂owia艅skich dialekty le偶膮ce na zach贸d od schematycznej linii 2 LA (uj艣cie Morawy do Duna ju 鈥 藕r贸d艂a Wis艂y 鈥 uj艣cie Wis艂y). Wskazywa艂yby na to takie fakty, jak zachowanie i wokalizaeja b w pewnych wyrazach dokonana w dialekcie Drzewian za艂abskich zgodnie z normalnym dla tego dialektu rozwojem b: jdgh, jdkrs, jazbs (*jbgla, jbkra, jbsthba), por. LSp艂Po艂 60, oraz utrzymywanie si臋 d艂u偶. g艂a, jeg艂a, na wschodzie jogla, g艂n偶. jebi膮 (Sel 231), czes. jehla, jak te偶 zachowanie resztek tego archaizmu w zachodnich gwarach polskich, a mianowicie: a) wyst臋powanie postaci {egna- na 艢l膮sku