34. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa 931
ucisk na klatkę piersiową. Stempel uciskający klatkę piersiową jest uruchamiany pneumatycznie tlenem z butli, skąd jest również dostarczany do wentylacji. Możliwe jest także podłączenie do centralnej tlenowni.
Zastosowanie urządzeń do resuscytacji krążeniowo-oddechowej jest sporne, np. Safar nie zaleca ich używania, natomiast inni autorzy podają następujące wskazania do ich użycia:
- długotrwała resuscytacja, w czasie której serce nie reaguje na podawane leki,
- w razie konieczności transportowania pacjenta, u którego nie udaje się przywrócić samoistnego krążenia.
7.9 Przerwanie postępowania resuscytacyjnego
W przypadkach nagłego zatrzymania krążenia czynności resuscytacyjne są podejmowane przeważnie bez znajomości przyczyny, która spowodowała zatrzymanie akcji serca, oraz bez znajomości danych z wywiadu lekarskiego. Jeśli już po rozpoczęciu postępowania resuscytacyjnego okazuje się, że pacjent znajduje się w krańcowym stadium nieuleczalnej choroby, to po indywidualnej ocenie stanu pacjenta można przerwać resuscytację. We wszystkich innych przypadkach, kiedy resuscytacja ma szanse powodzenia, obowiązuje zasada:
"*ł Resuscytację"U krążeniaw^oddechową” 'należy prowadzić aż do powrotu samoistnego krążenia lub wystąpienia objawów nieodwracalnego zatrzymania akcji serca lub śmierci mózgu.
Podczas każdego postępowania resuscytacyjnego należy zwracać szczególną uwagę na dwie okoliczności: nieodwracalną śmierć serca i wystąpienie śmierci mózgu.
Śmierć serca. Postępowanie resuscytacyjne należy przerwać, jeśli występują objawy śmierci serca lub nieodwracalnego zatrzymania akcji serca. Śmierć serca rozpoznaje się wtedy, gdy mimo prawidłowo prowadzonych czynności resuscytacyj-nych i leczenia farmakologicznego w zapisie EKG dużej niż przez 30 min utrzymuje się obraz elektrycznej asystolii, tzn. widoczna jest płaska linia elektryczna. Jeśli natomiast zapis EKG wykazuje jakiekolwiek cechy czynności elektrycznej serca, należy przyjąć, że przywrócenie czynności serca prawdopodobnie jest nadal możliwe. Migotanie komór po odpowiednim leczeniu jest potencjalnie odwracalne.
Śmierć mózgu. Podczas resuscytacji i bezpośrednio po skutecznej resuscytacji nie można z dostateczną pewnością stwierdzić, czy obecne są objawy śmierci mózgu (zob. pkt 12). Dlatego postępowania reanimacyjnego nie wolno przerwać tylko na podstawie objawów neurologicznych. Dotyczy to zwłaszcza pacjentów w znieczuleniu ogólnym i po podaniu leków zwiotczających mięśnie.
Główne zasady dotyczące resuscytacji u dzieci nie różnią się od tych, które obowiązują u osób dorosłych, ale istnieją pewne odmienności fizjologiczne, inne proporcje ciała oraz także inne przyczyny zatrzymania krążenia, na które należy zwrócić uwagę. Do zatrzymania akcji serca u dorosłego najczęściej dochodzi z przyczyn kardiologicznych, które występują błyskawicznie, natomiast zatrzymanie akcji serca u dzieci prawie zawsze jest wywołane pierwotnymi zaburzeniami oddechowymi, prowadzącymi do hipoksji i w jej następstwie do zatrzymania akcji serca.
Zatrzymanie krążenia u dzieci jest najczęściej wywołane zaburzeniami oddychania i ma charakter wtórny. Pierwotne zatrzymanie krążenia z przyczyn kardiologicznych zdarza się rzadko, tak samo jak migotanie komór lub częstoskurcz komo-rowy bez tętna, które stwierdza się rzadziej niż u 15% dzieci.
Podczas zatrzymania czynności serca wywołanego pierwotnymi zaburzeniami oddychania występują zazwyczaj objawy ostrzegawcze, które zmuszają do natychmiastowego postępowania. Często można w porę rozpoznać dłuższą niż u dorosłych fazę poprzedzającą zatrzymanie krążenia, tak że można uniknąć stadium końcowego, czyli zatrzymania akcji serca.
Rokowanie. Korzystne wyniki resuscytacji u dzieci wynoszą 3-17%, są więc bardzo niewielkie. U dużej liczby resuscytowanych dzieci pozostają również niestety uszkodzenia neurologiczne.