34. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa 933
Zwłaszcza u małych dzieci trudno ocenić, czy obecny jest własny wystarczający oddech. Stosowane są trzy metody:
- obserwacja ruchów oddechowych klatki piersiowej i brzucha,
- wyczuwanie przepływu powietrza z ust i nosa,
- osłuchiwanie szmerów oddechowych.
Jeśli dziecko nie oddycha, trzeba je natychmiast wentylować:
- dzieci < 1 roku życia.: 5 wdmuchnięć powietrza metodą usta-usta i nos lub usta-nos,
- dzieci > 1 roku życia: 5 wdmuchnięć powietrza metodą usta-usta.
W niektórych przypadkach wystarczają dwa wdechy, aby przywrócić własną czynność oddechową, ale żeby przeciwdziałać zaistniałej hipoksji należy wykonać pięć wdechów.
Czas wdechu powinien wynosić 1-1,5 s, a więc należy go wykonywać bardzo powoli, aby zmniejszyć niebezpieczeństwo wprowadzenia powietrza do żołądka. Należy unikać szybkich głęboki wydechów, gdyż mogą spowodować rozdęcie żołądka i zwracanie treści pokarmowej. Podczas oddychania klatka piersiowa dziecka powinna się unosić jak przy głębokim wzdychaniu. Jeśli klatka piersiowa się nie unosi, należy ponownie skontrolować drożność dróg oddechowych.
Brak tętna u małych dzieci można stwierdzić badając palcami tętnicę ramienną, a u starszych dzieci tętnicę szyjną lub tętnicę udową. Te czynności wymagają jednak doświadczenia, a pomyłki i tak są możliwe. Jeśli dziecko nie odzyskuje przytomności podczas sztucznego oddychania i nie udaje się wyczuć tętna przez 10 s, to należy rozpocząć zewnętrzny masaż serca, a u małych dzieci nawet wtedy, gdy wyczuwalne jest tętno, ale częstość serca jest wolniejsza niż 60 min.
Klatkę piersiową uciska się w dolnej części mostka.
Małe dzieci. Punkt ucisku znajduje się na mostku, o szerokość palca poniżej linii łączącej brodawki piersiowe. W tym miejscu kciukiem uciska się mostek u noworodka (zob. rozdz. 38), u małych dzieci 2-3 palcami, powodując uciśnięcie klatki piersiowej o ok. 2 cm (ryc. 34.26a i b). Częstość uciśnięć wynosi 100/min. Po każdym uciśnięciu klatka musi sama powrócić do pozycji wyjściowej. Liczba uciśnięć/do wdechu wynosi 5:1.
Dzieci. Punkt ucisku ustala się w taki sam sposób jak opisano u dorosłych, a mostek obniża się pod wpływem ucisku o ok. 2,5-4 cm. U mniejszych dzieci do zewnętrznego masażu serca używa się 2 lub 3 palców, a u większych uciska się dolną część mostka nadgarstkiem jednej ręki, a drugą rękę podkłada się pod plecy (ryc. 34.26c). Częstość uciśnięć wynosi 100/min, a stosunek liczby uciśnięć/do wdechu wynosi 5:1. Jeśli u starszych dzieci konieczne jest użycie obu rąk do masażu, to stosuje się taką metodę, jak w przypadku resuscytacji prowadzonej przez jednego ratownika u dorosłych, stosunek liczby uciśnięć/do wdechu wynosi 15:2. Częstość uciśnięć powinna wynosić 100/min.
8.2 Zaawansowane czynności resuscytacyjne - ACLS (advanced cardiovascular life support)
Inaczej niż u dorosłych, u dzieci najczęściej występuje asystolia lub zaawansowana bradykardia, migotanie komór stwierdza się najwyżej u 10%. W każdym przypadku, również u dzieci, jak najszybciej należy podłączyć monitor EKG, aby ustalić dokładnie mechanizm zatrzymania akcji serca i podjąć czynności resuscytacyjne.
Szybka intubacja dotchawicza jest najbardziej skutecznym sposobem zapewnienia drożności i wentylacji oddechowej u dzieci (technika zob. rozdz. 39). Czas trwania intubacji nie może jednak przekraczać 30 s, a pomiędzy każdą kolejną próbą należy prowadzić odpowiednią wentylację. Położenie rurki intubacyjnej w tchawicy musi być szczegółowo sprawdzone, gdyż często zdarza się nieprawidłowa intubacja do przełyku lub zbyt głębokie wprowadzenie rurki do jednego oskrzela. Po prawidłowej intubacji rurkę należy odpowiednio umocować, aby nie wyślizgnęła się podczas dalszego postępowania resuscytacyjnego.
Przydatność maski krtaniowej w resuscytacji dzieci nie została dotąd dostatecznie zbadana. Może być ona stosowana w razie tnidności przy intubacji.