34. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa 941
wytyczne przy rozpoznawaniu śmierci mózgu, które stanowią podstawę niniejszego wywodu. Zanim zostanie rozpoznana śmierć mózgu muszą być spełnione pewne warunki, a ponadto muszą występować kliniczne objawy zaniku funkcji mózgu.
ł Rozpoznanie śmierci mózgu powinno być możliwe na każdym oddziale intensywnej terapii także bez przeprowadzania dodatkowych badań wymagających zastosowania aparatury.
Na ryc. 34.27 przedstawiono wzór protokołu postępowania przy rozpoznawaniu śmierci mózgu opracowanego na podstawie zaleceń Rady Naukowej Niemieckiej Izby Lekarskiej [Kryteria rozpoznania śmierci mózgu w Niemczech różnią się od kryteriów przyjętych w Polsce - przyp. red.].
Przy rozpoznawaniu śmierci mózgu muszą być spełnione określone warunki:
■ Istnienie nagłego, ciężkiego, pierwotnego (nad-lub podnamiotowego) lub wtórnego uszkodzenia mózgu.
■ Wykluczenie jako przyczyn lub dodatkowych przyczyn zaniku czynności mózgu w czasie wykonywania badania zatrucia, działania leków uspokajających lub środków zwiotczających mięśnie, pierwotnej hipotermii, wstrząsu, śpiączki wywołanej chorobami endokrynnymi, metabolicznymi lub zapalnymi.
Ośrodkowe działanie leków. Na pytanie, czy na stan śpiączki wpływa działanie leków, można odpowiedzieć na podstawie analizy wielkości dawek leków i dodania do wcześniej podawanych, podanie odtrutek, wykonanie badań neurofizjologicznych, na wyniki których nie wpływają leki lub ocena przepływu mózgowego.
Kliniczne objawy zaniku funkcji mózgu to:
- śpiączka,
- obustronnie brak reakcji źrenic na światło, średnio szerokie lub maksymalnie szerokie źrenice (niewywołane działaniem leków rozszerzających źrenice),
- brak odruchu oczno-mózgowego,
- brak odruchu rogówkowego,
- brak reakcji na bodźce bólowe w obszarze unerwionym przez nerw trójdzielny,
- brak odruchów z gardła i tchawicy (wymiotnego i kaszlowego),
- zanik samoistnego oddechu.
Należy uwzględnić pozostałe objawy neurologiczne i wegetatywne.
Spełnienie warunków i potwierdzenie obecności wszystkich wymaganych objawów klinicznych musi być zgodnie i niezależnie stwierdzone i udokumentowane przez dwóch lekarzy z odpowiednimi kwalifikacjami.
Rozpoznanie zatrzymania czynności oddechowej. W celu ustalenia rozpoznania śmierci mózgu wykonuje się próbę bezdechu, która jednak ze względu na fizjologiczne działanie hiperkapni powinna być przeprowadzana dopiero jako ostatnie kliniczne badanie wypadania funkcji mózgu.
J Ośrodkowe zatrzymanie oddechu występuje wtedy, gdy u dotychczas zdrowego człowieka przy paC02> 60 mmHg nie występuje własna czynność oddechowa.
Konieczne jest zwrócenie uwagi na kryteria wykluczające opisane w pkt 12.1.1. Aby wywołać hiper-kapnię konieczną do przeprowadzenia testu, pacjenta odłącza się od respiratora lub stosuje się hi-powentylację, podczas próby konieczne jest podawanie przez rurkę intubacyjną tlenu, aby uzyskać gwarancję dostatecznego natlenienia krwi. Rozpoznanie zaniku czynności pnia mózgu u pacjentów z wcześniejszymi schorzeniami układu krążenia i układu oddechowego wymaga wykonania dodatkowych badań z użyciem aparatury medycznej. Ta zasada obowiązuje także wtedy, gdy z powodu obrażeń klatki piersiowej lub podobnych urazów nie można przeprowadzić próby bezdechu.
Dodatkowe objawy neurologiczne i wegetatywne. Dopóki podtrzymywane są wentylacja mechaniczna i krążenie, w przypadkach śmierci mózgu mogą występować odruchy rdzeniowe i ruchy kończyn oraz zdolność przewodzenia przez obwodowe odcinki nerwów czaszkowych, podobnie jak pobudliwość obwodowa i samoistne wyładowania w elektromiogramie mięśni twarzy jeszcze są przejściowo utrzymane lub mogą powracać.
Zgodnie z obecnym stanem wiedzy wzrost ciśnienia tętniczego krwi i gorączka nie ograniczają