Obraz (2) 2

Andrzej W. Jankę, Stanisław Kawula

Rozdział VIII

Integracja i syntonia w relacji rodzina-szkoła

1. Relacje rodzina-szkoła w kontekście oczekiwanych zmian edukacyjnych (A.W. Jankę)"

Już w pierwszych latach powojennych zagadnienie pedagogicznych stosunków rodziny i szkoły zarysowało się wyraźnie jako jedna z podstawowych dla teorii pedagogicznej kwestii, a zarazem ważki składnik praktyki edukacyjnej. Rodzina i szkoła jawiły się wówczas jako dwa ważne czynniki wychowujące młode pokolenie. W napisanym w 1945 roku poradniku dla nauczycieli, kierowników szkół i pracowników administracji szkolnej Włodzimierz Gałecki (wieloletni nauczyciel, dyrektor szkoły i wizytator) stwierdził: „Spośród nich najważniejszym, wywierającym obok szkoły wpływ na młodzież największy, jest dom rodzicielski. Nie jest to zapewne czynnik wychowawczo tak świadomy, planowy i wyrobiony, jak szkoła, odgrywa atoli w życiu młodocianych rolę olbrzymią, częstokroć większą, niż szkoła” (1946, s. 21). Dlatego wskazywał autor na dwie istotne właściwości związków'rodziny i szkoły, jakimi są bez wątpienia harmonia i współpraca.

Niestety refleksja pedagogiczna i praktyka edukacyjna kolejnych dziesięcioleci zmieniły punkt widzenia na temat wzajemnych ustosunkowali rodziny i szkoły. W nowej rzeczywistości - kreowanej przy współudziale instrumentalnie potraktowanej nauki - podważono rolę wychowawczą rodziny i podjęto próbę jej wprowadzenia na orbitę wpływów dającej się sterować szkoły. Nic więc dziwnego, że już w latach 80-tych, a więc w okresie społecznego niepokoju, śmielej niż uprzednio wyrastają w teorii pedagogicznej, ale pojawiają się też w rzeczywistości edukacyjnej, postulaty uspołecznienia stosunków' rodziny i szkoły. W 1988 roku władze oświatowe stawiają pierwszy krok ku uspołecznieniu tej ważkiej sfery edukacyjnej: uznają samorządny charakter przedstawicielstwa rodziców, pozbawiając go dotychczasowego statusu „organizacji wewnątrzszkolnej”. Jednak droga do pełni demokratycznych przemian zostaje otwarta dopiero na początku lat 90-tych.

Poniższy tekst otwiera zbiór materiałów pt. Pedagogiczne relacje rodzina-szkoła. Dylematy czasu przemian. Red. A. W. Jankę. Bydgoszcz 1995.