Obraz (7) 2

Andrzej W. Jcmke, Stanisław Kawula

zarówno uczniom, nauczycielom i rodzicom, wizje stosunków bardziej demokratycznych, uspołecznionych i humanistycznych.

Pod wpływem pedagogiki zorientowanej praktycznie (instrumentalnie) upowszechniło się w myśleniu o relacji rodzina-szkoła podejście prakseologiczne. Równocześnie jednak ujawnia się świadomość konieczności przemian, skłaniająca do poszukiwań. Jedną z wielu możliwości stanowi kierunek etycznych odniesień problematyki stosunków rodziny i szkoły. Perspektywa aksjodentologiczna stanowi zatem pewną alternatywę myślenia pedagogicznego związanego z relacją rodzina-szkoła wobec realności ujmowanej pragmatyczno-prakseologicznie.

2. Potrzeba pedagogicznej refleksji (S. Kawula)

Czy kwestia pedagogicznych relacji pomiędzy współczesną szkołą i rodzicami nie jest już zgraną kartą w teorii i praktyce? Może należy ten wątek rozważań pedagogicznych „odesłać do muzeum” i zacząć - jak chce H. von Schoenebeck -nowe stosunki międzyludzkie (B. Śliwerski - 1992, s. 348). A może są w tym względzie jeszcze pola, nad którymi warto się zastanowić i proponować choćby korekty praktyczne?

Z pewnością nie należy kontynuować założenia ideacyjnego o tzw. jednolitym froncie wychowawczym, obejmującego m.in. monistyczne założenie o wspólnocie celów edukacyjnych wszelkich podmiotów tworzących ten „front”. Aktualnie pod tą aksjologiczną ideą widzi się przede wszystkim wartość „dobro wspólne”. Naturalnie teza powyższa była uzupełniana podkreśleniem innych aspektów w funkcjonowaniu rodziny, a mianowicie: ojej niezastąpionej i pierwszoplanowej roli w życiu potomstwa, ale równocześnie o niewystarczającej roli współczesnych rodziców w tym względzie (M. Kozakiewicz - 1978, s. 102-105). Obecnie przeważa teza o krzyżowaniu się wpływów różnych instytucji wychowawczych i rodziny.

Taka jest bowaem logika wszelkich procesów' i relacji społecznych, a także efektów socjalizacyjnych i wychowawczych. W różnorodnych układach edukacyjnych mamy bowaem do czynienia z elementami wspólnymi, unifikacyjnymi oraz ze swoistymi w ich funkcjonowaniu. Tak też jest w przypadku analiz pedagogicznych nad relacjami: rodzina-szkoła-środowisko (J. Materne - 3 988, s. 232-233; E. Litwak i in. - 1974).

Okazuje się na przykład, że jednostki w sytuacji kryzysowej, trudnej najbardziej liczą na pomoc rodziny i to o wiele bardziej aniżeli na pomoc państwa lub innych instytucji będących w ich zasięgu. Prawidłowość ta wskazuje także na to, iż życie rodzinne staje się istotnym antidotum na przejawy dehumanistycznych cech i wpływów współczesnej (nowoczesnej) cywilizacji. Współczesny świat w tak