SWScan00028

44 KONTRAKTY TERMINOWE I OPCJE

Przykład ten przedstawiono w tabeli 2.5. Takie traktowanie transakcji zabezpieczających jest w pełni uzasadnione. Jeśli inwestorem w naszym przykładzie jest firma, która chce przy pomocy kontraktu futures zabezpieczyć cenę zakupu 5000 buszli kukurydzy w lutym 1994, to efektem jest rzeczywiste ustalenie tej ceny na poziomie zbliżonym do 150 centów za buszel. Także wszelkie formalności księgowe i podatkowe związane z tą transakcją przeprowadza się w roku 1994, zaś zapisy księgowe i podatkowe z roku 1993 nie są uzależnione od tej transakcji.

Kontrakty forward

Kontrakty forward przypominają kontrakty futures, gdyż podobnie jak one są umową dotyczącą kupna lub sprzedaży aktywów po określonej cenie w określonym czasie w przyszłości. Różnica polega na tym, że kontrakty forward nie są przedmiotem obrotu giełdowego, a tylko porozumieniem pomiędzy dwiema instytucjami finansowymi lub pomiędzy instytucją finansową a jej klientem. Jedna ze stron takiego porozumienia zajmuje pozycję długą, ponieważ godzi się na zakup aktywów w ustalonym dniu, po ustalonej w kontrakcie cenie. Druga strona transakcji zajmuje pozycję krótką zobowiązując się do sprzedaży aktywów w ustalonym dniu, po ustalonej w kontrakcie cenie. Kontrakty forward nie muszą spełniać warunków ustalanych przez giełdy, zaś data dostawy może być dowolnym dniem, wygodnym dla obu stron transakcji. Z reguły określany jest jeden dzień dostawy, w przeciwieństwie do transakcji futures, które opiewają na dostawę w przedziale kilku dni.

Kontrakty forward nie podlegają codziennej operacji marking to market. Obie strony uzgadniają rozliczenie transakcji w dniu dostawy. Wspomnieliśmy, że większość transakcji futures zamyka się przed nadejściem terminu dostawy, w związku z czym nie prowadzą one do rzeczywistego dostarczenia towaru. W wypadku transakcji forward mamy do czynienia z sytuacją odwrotną - większość kontraktów jest realizowana w postaci dostawy towaru lub końcowego rozliczenia gotówkowego. Zasadnicze różnice pomiędzy transakcjami forward i futures są przedstawione w tabeli 2.6.

Cena dostawy

Cena określona w kontrakcie forward zwana jest ceną dostawy (delive-ry pńce). W chwili zawierania transakcji jest ona określana w taki sposób, że wartość kontraktu dla obu stron wynosi zero. Oznacza to, że zarówno zajęcie pozycji długiej, jak i krótkiej nie jest związane z żadnymi kosztami. Mówiąc o cenie dostawy możemy stwierdzić, że jest ona kształtowana przez analizę popytu i podaży. W następnym rozdziale pokażemy jednak, że w wypadku aktywów, na które zwykle zawierane są transakcje forward, istnieje możliwość obliczenia rzetelnej ceny dostawy na podstawie aktualnej ceny gotówkowej waloru, daty dostawy oraz innych zmiennych.

Tabela 2.6 Porównanie kontraktów futures i forward.

Kontrakty forward    Kontrakty futures

Prywatna umowa pomiędzy dwiema stronami

Brak standaryzacji

Zwykle jedna określona data dostawy

Rozliczany na zakończenie ważności kontraktu

Zwykle dochodzi do dostawy lub końcowego rozliczenia gotówkowego

Przedmiot obrotu giełdowego

Kontrakty standaryzowane Przedział dat, w którym możliwa jest dostawa Rozliczany codziennie

Zwykle zamknięcie pozycji przed nadejściem terminu realizacji

Cena terminowa

Definicja ceny terminowej (forward price) dla danego kontraktu forward jest podobna do definicji ceny terminowej dla określonego kontraktu futures. Aktualną cenę terminową dla kontraktu forward możemy określić jako cenę dostawy, która zostałaby wynegocjowana przez obie stro-ny, gdyby transakcję zawierano dzisiejszego dnia. Mówiąc ściśle, cena terminowa danego kontraktu jest określona przez cenę dostawy, dla której wartość kontraktu wyniosłaby zero. W chwili zawierania transakcji ceny terminowa i dostawy są z definicji równe. W miarę upływu czasu cena terminowa może jednak ulegać zmianom, podczas gdy cena dostawy pozostaje, rzecz jasna, niezmieniona. Zatem, po zawarciu transakcji, cena terminowa nie musi (choć może) być równa cenie dostawy. Uogólniając można stwierdzić, że ceny terminowe są różne w zależności od terminu dostawy danego kontraktu. Dlatego cena kontraktu forward o dostawie za trzy miesiące będzie z reguły inna niż cena kontraktu forward o dostawie za sześć miesięcy.

Walutowe kontrakty forward

Walutowe kontrakty forward cieszą się dużą popularnością. Większość dużych banków posiada w obrębie departamentu operacji walutowych dział kontraktów forward. Notowania terminowych kursów wymiany walut obcych są często podawane wraz z aktualnymi kursami gotówkowymi. Rozważmy następujący przykład kursu funta szterlinga do dolara:

Kurs gotówkowy    1,8470

30-dniowy kurs terminowy 1,8442 90-dniowy kurs terminowy 1,8381 180-dniowy kurs terminowy 1,8291

Pierwszy kurs oznacza, że funty szterlingi mogą być przedmiotem kupna lub sprzedaży z prawie natychmiastową dostawą po kursie 1,8470 dolara za funt (nie uwzględniając prowizji i innych kosztów transakcyjnych).