SWScan00024

36 KONTRAKTY TERMINOWE I OPCJE

Tabela 2.4 Pierwszy dzień dostawy, ostatni dzień dostawy oraz ostatni dzień obrotu dla kilku różnych kontraktów futures.

Giełda	Towar	Pierwszy dzień dostawy	Ostatni dzień dostawy	Ostatni dzień obrotu
CBOT	kukurydza ostatni dzień giełdowy przed miesiącem dostawy		przedostatni dzień giełdowy w miesiącu dostawy	ósmy od końca dzień giełdowy w miesiącu dostawy
CME	bydło rzeźne	szósty dzień kalendarzowy miesiąca dostawy	przedostatni dzień giełdowy w miesiącu dostawy	dwudziesty dzień kalendarzowy miesiąca dostawy
CSCE	kakao	siedem dni giełdowych przed pierwszym dniem giełdowym miesiąca dostawy	ostatni dzień obrotu	ósmy od końca dzień giełdowy miesiąca dostawy
COMEX	złoto	przedostatni dzień giełdowy miesiąca poprzedzającego miesiąc dostawy	przedostatni dzień giełdowy w miesiącu dostawy	trzeci od końca dzień miesiąca dostawy

futures powinien sprzedać je przed pierwszym dniem dostawy. Tabela 2.4 podaje przykładowy sposób określania powyższych trzech dat dla różnych kontraktów futures.

Rozliczenia gotówkowe

Niektóre finansowe kontrakty futures, na przykład dotyczące indeksów akcji, podlegają tylko rozliczeniom gotówkowym. Wynika to stąd, że dostawa aktywów pierwotnych jest w znacznym stopniu utrudniona lub wręcz niemożliwa. W wypadku kontraktów futures na indeks S&P 500 dostawa wymagałaby odpowiedniego skompletowania portfela akcji pięciuset różnych spółek. Ceny kontraktów podlegających rozliczeniom gotówkowym są po prostu uaktualniane na zakończenie ostatniego dnia obrotu giełdowego, a następnie wszystkie pozycje są deklarowane jako zamknięte. Cena rozliczenia w ostatnim dniu obrotu jest ceną zamknięcia dla danych aktywów pierwotnych na rynku gotówkowym. Gwarantuje to całkowite zrównanie się ceny terminowej z ceną gotówkową.

Jedynym wyjątkiem, jeśli chodzi o równość ceny gotówkowej i ceny rozliczenia w ostatnim dniu obrotu, są kontrakty futures na indeks S&P 500. Podstawą do ustalenia ceny rozliczenia w ostatnim dniu obrotu jest tu cena otwarcia indeksu z dnia następnego. Procedura ta ma na celu uniknięcie problemów związanych z faktem, że daty wygaśnięcia kontraktów futures

na indeks, a także daty wygaśnięcia opcji na indeks i opcji na indeksowe kontrakty futures wypadałyby w tym samym dniu. Inwestorzy zawierający transakcje arbitrażowe często zajmują pozycje równoważące o znacznej wielkości w tych trzech walorach, przez co na zakończenie dnia realizacji lub dnia wygaśnięcia mogłoby dochodzić do chaotycznego zamykania tych pozycji i znacznych zmian cen. Tego rodzaju zjawisko, pojawiające się w czasie ostatniej godziny w tym dniu, zostało określone przez środki masowego przekazu jako „klątwa trzeciego tygodnia” (triple witching hour).

Ring giełdowy

Transakcje dotyczące kontraktów futures zawierane są zwykle w miejscach zwanych ringami (trading pits). Ring jest częścią giełdy w kształcie wielokąta, amfiteatralnie obniżoną względem poziomu reszty parkietu. Każdy ring przypisany jest zwykle transakcjom dotyczącym wybranego towaru. Inwestorzy zainteresowani określonym miesiącem dostawy spotykają się w jednej części ringu. Transakcje zawierane są w systemie open outcry auction polegającym na wykrzykiwaniu konkretnych ofert przez maklerów. Makler ogłaszający ofertę kupna (bid) krzyczy _un po p” („n at p”), gdzie n jest liczbą kontraktów, a p ceną. Makler ogłaszający ofertę sprzedaży (offer) krzyczy „p za n" („p for n"). Cenę podaje się zwykle w skrócie. Tak więc makler pragnący kupić cztery kontrakty na złoto z dostawą w grudniu po cenie 403,20 dolara może krzyknąć „4 po 20". Wynika to z faktu, że wielkość 403 dolarów jest oczywista dla wszystkich graczy i niezbędne jest tylko dodanie końcówki, czyli 20 centów. Do sygnalizowania ofert kupna i sprzedaży stosuje się ponadto skomplikowany system sygnałów migowych.

Inwestor zgłaszający chęć kupna lub sprzedaży musi zawrzeć transakcję z pierwszym graczem, który zaakceptuje ogłoszone przez niego warunki transakcji. Obaj uczestnicy transakcji rejestrują liczbę kontraktów objętych transakcją, typ kontraktu, datę dostawy, cenę, a także nazwę firmy będącej członkiem izby rozrachunkowej oraz inicjały maklera obsługujących drugą stronę transakcji.

Ostatnio wiele dyskutuje się na temat użyteczności zautomatyzowanych systemów zawierania transakcji futures. System taki samoczynnie kojarzy ze sobą stronę kupującą i sprzedającą. Potencjalny kupiec zajmuje miejsce przy swoim komputerze i w chwili, gdy decyduje się na kupno, wpisuje cenę, za którą chciałby kupić określone kontrakty futures. Cena ta jest przekazywana do wszystkich terminali połączonych z systemem. Inny inwestor korzystający z systemu może okazać chęć sprzedaży omawianych kontraktów za cenę zaproponowaną przez stronę kupującą. Polega to na wciśnięciu odpowiedniej sekwencji klawiszy. Niektóre największe giełdy północnoamerykańskie stosują systemy tego typu poza normalnymi godzinami giełdowymi, a niektóre giełdy europejskie ograniczyły się wyłącznie do tego rodzaju systemów. Nie jest wykluczone, że za jakiś czas wszystkie giełdy zrezygnują z systemu open outcry auction.